Μελλοντική Δομή: Το ανέκδοτο με το Β’ Σώμα Στρατού το ξέρετε;

Χωρίς αμφιβολία από τις μεταβολές της Μελλοντικής Δομής Δυνάμεων που παρουσιάστηκε στα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής, αυτή που απετέλεσε αντικείμενο δημόσιας συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων, ήταν η κατάργηση του Β’ Σώματος Στρατού (Β’ ΣΣ) στη Βέροια.

Όμως, στην πράξη, η κατάργηση ήταν η ληξιαρχική πράξη θανάτου ενός μείζονος σχηματισμού που αν «παραδοσιακές» και σε κάποιο βαθμό «συντεχνιακές» δυνάμεις εντός του στρατεύματος συνεπικουρούμενες από τοπικούς πολιτικούς, κομματικούς, αυτοδιοικητικούς και… εκκλησιαστικούς άρχοντες δεν κατάφερναν να αναβάλουν θα έπρεπε να είχε γίνει από πολύ καιρό.

Με ποιο τρόπο;

Μα με την επίκληση διαφόρων επιχειρημάτων.

Δεν θα ασχοληθούμε με τα «τοπικής» φύσης επιχειρήματα, τα οποία έχουν κάποια βάση. Καλώς ή κακώς η παρουσία του Στρατού και γενικότερα των Ενόπλων Δυνάμεων σε διάφορες περιοχές της χώρας αντανακλά στην τοπική οικονομία καθώς προσθέτει «καταναλωτές υπηρεσιών» στους μόνιμους κατοίκους. Ακόμη όμως και στην περίπτωση κατάργησης (όπως ισχύει για το Β’ ΣΣ) η αναπλήρωση των «καταναλωτών υπηρεσιών» μπορεί να γίνει από άλλες μονάδες και υπηρεσίες. Όπως δε θα δειχθεί παρακάτω οι αριθμοί του προσωπικού είναι τόσο μικροί πουεύκολα καλύπτονται από τη μετακίνηση – μετεγκατάσταση άλλων μονάδων που είναιεπιβαλλόμενη επιλογή ιδιαίτερα στην περίπτωση που ήδη έχουν πραγματοποιηθεί μεγάλες επενδύσεις σε έργα υποδομής.

Με άλλα λόγια δεν έχει νόημα να εγκαταλειφθούν ή παραχωρηθούν (δηλαδή χαριστούν) στρατόπεδα με σύγχρονη υποδομή και το κυριότερο άνετους χώρους για πεδία βολής και ασκήσεων και αντίθετα να διατηρούνται άλλα που η ποιότητα στρατωνισμού είναι πολύ χαμηλότερη.

Ούτε θα ασχοληθούμε με τα «ιστορικής» φύσης επιχειρήματα. Στη συντριπτική πλειονότητα τους οι σχηματισμοί του Ελληνικού Στρατού διαθέτουν πολεμική δράση που θα τη ζήλευαν όχι αντίστοιχοι σχηματισμοί αλλά και το σύνολο στρατών άλλων χωρών.

Θα επικεντρωθούμε στην επιχειρησιακή διάσταση και θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα αν η κατάργηση του Β’ Σώματος Στρατού μειώνει τη μαχητική ισχύ του Ελληνικού Στρατού και των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων γενικότερα.

Πρώτα όμως θα επιχειρήσουμε να διαλύσουμε μία πλάνη η οποία σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούμενη ως βάση της επιχειρηματολογίας οδηγεί σε λανθασμένη ανάλυση και κατά συνέπεια έκφραση γνώμης.

Το κομβικό ερώτημα λοιπόν που πρέπει να απαντηθεί είναι τι ήταν το Β’ Σώμα Στρατού;

Η απάντηση είναι απλή. Ένα στρατηγείο στο οποίο υπάγονταν διάφοροι σχηματισμοί, μονάδες και υπηρεσίες.

Ο συνημμένος πίνακας θεωρούμε ότι τοποθετεί το ζήτημα στην πραγματική του διάσταση:

Με βάση την υφιστάμενη δομή του το Β’ ΣΣ περιελάμβανε στρατηγείο, Διοίκηση Πυροβολικού (ΔΠΒ), Διοίκηση Μηχανικού (ΔΜΧ), λόχο στρατηγείου, μερικές υπηρεσίες και την «καρδιά», δηλαδή τους ακόλουθους σχηματισμούς εκστρατείας:

>Το επιχειρησιακό στρατηγείο της Ι Μεραρχίας Πεζικού «Σμύρνη» με τις 1η Ταξιαρχία Καταδρομών – Αλεξιπτωτιστών (1 ΤΑΞ ΚΔ-ΑΛ), την 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών «Μοράβας» (32 ΤΑΞ ΠΝ) και την 71η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία Πεζικού «Πόντος» (71 Α/Μ ΤΑΞ ΠΖ).

>Τη ΙΙ Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού (ΙΙ Μ/Κ ΜΠ) με τις 33η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού «Σύνταγμα Κυδωνίων» (33 Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ, Πολύκαστρο Κιλκίς) και 34η Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ «Απόσπασμα Σχου Διαλέτη» (Άσσηρος, Θεσσαλονίκης).

>Την 13η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων «Ιερός Λόχος» (13η ΔΕΕ, Αθήνα) και

>Την 1η Ταξιαρχία Αεροπορίας Στρατού (1 ΤΑΞ ΑΣ, Στεφανοβίκειο, Μαγνησίας).

Όπως εύκολα φαίνεται στον πίνακα, κανένας από αυτούς τους σχηματισμούς ΔΕΝ ΕΠΗΡΡΕΑΖΕΤΑΙ από τη νέα ΜΔΔ.

Με άλλα λόγια η «καρδιά» της οργανωτικής δομής που αποκαλούνταν Β’ ΣΣ παραμένει αναλλοίωτη.

Τι καταργείται;

Το Στρατηγείο και ο Λόχος Στρατηγείου (που στελεχώνονται από 250 – 300 άτομα), η Στρατιωτική Μουσική (ΣΜΣ), το Κεντρικό Ταμείο Στρατού (ΚΤΣ), το Ελεγκτήριο Δαπανών(ΕΛΔΑΠ), η Διεύθυνση Στρατιωτικών Έργων (ΔΣΕ) και πιθανότατα το Τάγμα Διαβιβάσεων που τυπικά προβλέπεται για την κάλυψη των επικοινωνιακών αναγκών του Στρατηγείου. Με άλλα λόγια στα αρχικά 250-300 άτομα να προσθέσουμε και άλλα επιπλέον 150 ως 200 το μέγιστο. Κοινό χαρακτηριστικό των προαναφερόμενων υπηρεσιών και μονάδων είναι ο υποστηρικτικός χαρακτήρας τους.

Κατά συνέπεια, το επιχείρημα ότι η κατάργηση του Β’ Σώματος Στρατού απομειώνει τη μαχητική ισχύ του Ελληνικού Στρατού είναι τουλάχιστον αβάσιμο.

Σε επιχειρησιακό επίπεδο, το Β’ Σώμα Στρατού δεν αποτελούσε παρά ένα ενδιάμεσο επίπεδο διοίκησης και μάλιστα ΕΚΚΕΝΤΡΟ στην αλυσίδα επιχειρησιακής διοίκησης. Και μάλιστα αφορούσε τις επίλεκτες αερομεταφερόμενες και αμφιβίων επιχειρήσεων δυνάμεις και φυσικά τις Ειδικές Δυνάμεις που αποτελούν κορωνίδα του Ελληνικού Στρατού. Υπενθυμίζεται, ότι αυτές συγκροτούν τη δεξαμενή των δυνάμεων άμεσης αντίδρασης που είναι αυτές που θα κληθούν να δράσουν άμεσα σε οποιοδήποτε σημείο της ελληνικής επικράτειας απαιτηθεί για να αντιμετωπίσουν την εχθρική δράση.

Από μόνο του αποτελεί παράδοξο τη διοίκηση των δυνάμεων άμεσης αντίδρασης να ασκεί μία πολυεπίπεδη διοικητική δομή. Εξ ορισμού, όσο μειώνονται τα επίπεδα διοίκησης, δηλαδή όσο η διοίκηση γίνεται πιο άμεση, τόσο μειώνεται ο χρόνος αντίδρασης και ελαχιστοποιείται η πιθανότητα λάθους ή παρερμηνειών (που πρωτίστως αποτελούν πηγή χρονικών καθυστερήσεων). Μάλιστα το διοικητικό έργο του Β’ ΣΣ μπορεί να εκτελέσει πολύ καλύτερα το επιχειρησιακό στρατηγείο της Ι Μεραρχίας Πεζικού, το οποίο πλέον μπορεί να προικοδοτηθεί με επιπλέον προσωπικό ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει στην πολύ απαιτητική και δύσκολη αποστολή του.

Όσον αφορά τις βαρείες στρατηγικές εφεδρείες της χώρας, τη ΙΙ Μ/Κ ΜΠ η οποία με τη νέα ΜΔΔ ενισχύεται σημαντικά με την υπαγωγή σε αυτήν της XXIV Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας «1ο Σύνταγμα Ιππικού Φλώρινα», αν υφίσταται ανάγκη υπαγωγής της σε ανώτερο επίπεδο διοίκησης αυτό μπορεί να γίνει με το στρατηγείο – κόσμημα όχι μόνο σε εθνικό αλλά και νατοϊκό επίπεδο, τοNATO Deployable Corps – Greece (NDC-GR), το οποίο εφόσον απαιτηθεί δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει κανείς που θεωρεί ότι δεν θα αναλάβει άμεσα ενεργό εθνικό ρόλο.

Συνοψίζοντας την ανάλυση μας για το Β’ ΣΣ θα συμπληρώναμε ότι θεωρητικά δυσαρεστημένοι θα έπρεπε να είναι μόνο οι αξιωματικοί των Ειδικών Δυνάμεων οι οποίοι με την κατάργηση «χάνουν» μία θέση αντιστράτηγου (φυσικά όσο βέβαια ήταν αυτή). Πρόκειται για μία παρωχημένη «συντεχνιακή» αντίληψη η οποία κυρίως αναπτύχθηκε με την παράλογη από όλες τις απόψεις (πλην της πολιτικής που τότε κυριάρχησε) κατάργηση της περίφημης ΙΙΙ Μεραρχίας Ειδικών Δυνάμεων (ΙΙΙ ΜΕΔ). Όμως δεν χρειάζεται ιδιαίτερη γνώση για να αντιληφθεί κανείς ότι η ενίσχυση της Ι ΜΠ ουσιαστικά την καθιστά τον διάδοχο της ΙΙΙ ΜΕΔ.

Εξάλλου, οι αξιωματικοί της αφρόκρεμας του Ελληνικού Στρατού, των Ειδικών Δυνάμεων, δεν χρειάζονται «τιμάρια» για να αναλάβουν θέσεις ευθύνης .

Το Α’ Σώμα Στρατού

Τα ανωτέρω επιχειρήματα ισχύουν ακόμη περισσότερο και για το επίσης καταργούμενο Α’ Σώμα Στρατού που εδρεύει στην Κοζάνη. Την περιοχή ευθύνης του θα αναλάβει το Γ’ Σώμα Στρατού που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και το οποίο θα προικοδοτηθεί με την πλειοψηφία των σχηματισμών και μονάδων που μέχρι σήμερα υπάγονταν στο Α’ Σώμα Στρατού.

Ο συνημμένος πίνακας παρουσιάζει συνοπτικά τις μεταβολές:

Όπως και στην περίπτωση του Β’ ΣΣ, καταργούνται το στρατηγείο και ο λόχος στρατηγείου, μερικές υποστηρικτικές υπηρεσίες (ΚΤΣ, ΕΛΔΑΠ, ΔΣΕ, ΣΜΣ) και πιθανότατα το Τάγμα Διαβιβάσεων που τυπικά προβλέπεται να υποστηρίζει επικοινωνιακά το στρατηγείο. Όσον αφορά το Τάγμα Μηχανικού αυτό προς το παρόν δεν έχει γνωστό αν θα καταργηθεί.

Στην περίπτωση που πάντως αυτό συμβεί η ουσιαστική επίδραση είναι μηδενική καθώς πιθανότατα θα ενισχυθούν οι μονάδες – ανεξάρτητες υπομονάδες Μηχανικού των σχηματισμών που εναπομένουν και θα υπαχθούν στο Γ’ ΣΣ, με άλλα λόγια δηλαδή δεν θα σημειωθεί μείωση των δυνατοτήτων Μηχανικού.

Εδώ όμως θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ΜΔΔ δεν ήταν αρκετά τολμηρή. Υπενθυμίζοντας, ότι οι ταξιαρχίες στον ανωτέρω συνημμένο πίνακα είναι μόνο κατ’ όνομα μηχανοποιημένες (motorized)αφού ο Ελληνικός Στρατός ακόμη και σήμερα δεν διαθέτει τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα μάχης (ΤΟΜΑ) και μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ), η επιχειρησιακή τους αξία είναι εκ των πραγμάτων μικρή.

Μόνο μονάδες όπως η Α’ και η 8η Επιλαρχίες Αναγνώρισης (ΕΑΝ) που σε κάποιο βαθμό διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα μπορούν να αντεπεξέλθουν αποτελεσματικά και το κυριότερο με ταχύτητα στις αποστολές επιτήρησης, ασφάλειας εσωτερικού και τις υπόλοιπες που θα κληθούν να εκτελέσουν. Τα Τάγματα Πεζικού σε αποστολές προκάλυψης είναι μία ελληνική ιδιαιτερότητα που θα έπρεπε να λυθεί με την πρόσληψη των Συνοριοφυλάκων που θα έπρεπε να έχουν αναπτυχθεί επί της μεθορίου και όχι να καλύπτουν κενά σε άλλες αστυνομικές αποστολές.

Υπό το πρίσμα αυτό θα θεωρούσαμε εφικτή την κατάργηση όλων των ταξιαρχιών με την εξαίρεση μίας η οποία καλά στελεχωμένη και εξοπλισμένη θα μπορούσε να εκτελέσει την αποστολή κατά την ειρηνική περίοδο.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε περίοδο κρίσης ή και πολέμου οι χώρα διαθέτει και θα πρέπει μάλιστα να την επαυξήσει δεξαμενή δυνάμεων στρατηγικής εφεδρείας. Ακολουθώντας την ίδια συλλογιστική θα προτείναμε μάλιστα την ανασυγκρότηση από τις καταργούμενες ταξιαρχίες πεζικού (τις κατ όνομα μηχανοποιημένες) μίας ακόμη τεθωρακισμένης ταξιαρχίας, της κατηργημένης ΧΙΙ ΤΘΤ «Μηχανοκίνητο Σύνταγμα Ιππικού – Δοϊράνη»).

Κλείνοντας θα πρέπει να σημειώσουμε για άλλη μία φορά ότι το κύτταρο της στρατιωτικής ισχύος είναι οι μονάδες.

Μονάδες που δεν είναι στελεχωμένες σε ικανοποιητικό επίπεδο στην πράξη αποτελούν «σκιές» οι οποίες σε καθημερινή βάση «κατατρώγουν» το προσωπικό τους που καταπονείται να εκτελέσει την αποστολή του.

Κατά συνέπεια όσο προσωπικό απελευθερωθεί από τις καταργούμενες δομές θα πρέπει να ενισχύσει τη στελέχωση των μονάδων. Το αποτέλεσμα δε θα είναι πολλαπλά και πολλαπλασιαστικά ωφέλιμο.

Πολύπλοκες και πολυεπίπεδες διοικητικές δομές έχουν εκ των πραγμάτων ξεπεραστεί και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο σημερινό απαραίτητο επιχειρησιακό ρυθμό.

Αποτελούν απομεινάρια παλαιότερων εποχών που πλέον δεν έχουμε την πολυτέλεια να διατηρούμε.

defence-point.gr