Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΛΙΜΑΚΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ...

H Αγκυρα φτάνει στο σημείο να ζητάει από τους ιθύνοντες για τον σχεδιασμό της επιχείρησης στο ΝΑΤΟ, αντί για τα ονόματα των νησιών, να χρησιμοποιούνται γράμματα ή και αριθμοί. Με απόρρητο έγγραφο 17 σημείων που κατέθεσε η Τουρκία στη Στρατιωτική Επιτροπή του ΝΑΤΟ, με ημερομηνία 15 Φεβρουαρίου και παρουσιάζει σήμερα η «Κ», προκαλεί σημαντικές παρενέργειες, ουσιαστικά αποδυναμώνει καθοριστικά τη συνεισφορά της Συμμαχίας στο προσφυγικό, κυρίως όμως επιδεινώνει τις σχέσεις με την Ελλάδα, κλιμακώνοντας την επιθετική πολιτική της στο Αιγαίο.
Η αμφισβήτηση της ελληνικότητας μικρών νησιών είναι η πιο επιθετική, όσο και παράλογη, από πολιτική και νομική άποψη, κίνηση και επισημοποιείται στο έγγραφο δημιουργώντας νέα δεδομένα. Διευκρινίζεται εξαρχής ότι η Ελλάδα ουδέποτε υποχώρησε στις τουρκικές αξιώσεις, ούτε όμως κατάφερε ποτέ να αντιμετωπίσει τον μακροχρόνιο σχεδιασμό της Aγκυρας, που καθιστά γκρίζο το μέλλον των διμερών σχέσεων.
Η αναδίπλωση της Τουρκίας από την απόφαση των υπουργών Aμυνας του ΝΑΤΟ για την επιχείρηση της Συμμαχίας στο Αιγαίο συνδυάστηκε με μια άκρως επιθετική ενέργεια, καθώς στο έγγραφο περιλαμβάνονται, άμεσα ή έμμεσα, το σύνολο των διεκδικήσεων της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, γιατί στη συγκεκριμένη περίπτωσή μας δεν πρόκειται για μια άσκηση της Συμμαχίας, που τελικά σχεδιάζεται διαφορετικά. Πρόκειται για μια ανοιχτή, επίσημη, διεθνή πραγματική επιχείρηση, έστω και αν δεν είναι πολεμική, που εμπεριέχει τη στρατηγική κίνηση αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο μισό Αιγαίο, ωστόσο το ΝΑΤΟ κρατάει αποστάσεις.
Η Τουρκία αμφισβητεί τον εθνικό εναέριο χώρο των δέκα μιλίων, ζητάει να μην κατατίθενται σχέδια πτήσης στο FIR Αθήνας, ζητάει από τα πλοία του ΝΑΤΟ να μην ελλιμενίζονται στα Δωδεκάνησα, που θεωρεί αποστρατιωτικοποιημένα, ενώ επιμένει φυσικά στις δικές της θέσεις για τις περιοχές έρευνας και διάσωσης διεκδικώντας την ευθύνη στο μισό Αιγαίο.
Πέραν όλων αυτών, η Τουρκία αμφισβητεί ανοιχτά την ελληνικότητα νησιών, γεγονός που για πρώτη φορά εμπεριέχεται σε επίσημο έγγραφο που κατατίθεται στο ΝΑΤΟ. Οπως προκύπτει από το κείμενο, η Τουρκία, πέραν πάσης λογικής, απαιτεί να μη γίνεται λόγος για εναέριο χώρο του Αιγαίου αλλά «εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ».
Απαιτεί επίσης από τη Συμμαχία να μη χρησιμοποιεί ονόματα, προφανώς νησιών, «με τρόπο ο οποίος θα δημιουργήσει αχρείαστο περισπασμό, μπορεί να προκαλέσει δυσαρέσκεια ή θα μπορούσε να ληφθεί ως προώθηση των εθνικών συμφερόντων…». Προφανώς αναφέρεται έμμεσα στα 16 μικρά νησιά που οι Τούρκοι θεωρούν ότι δεν ανήκουν στην Ελλάδα, τους έχουν δώσει τουρκικά ονόματα –όπως Ιμια/Καρντάκ– και ερμηνεύοντας κατά το δοκούν τις συνθήκες θεωρούν ότι ανήκουν στην Τουρκία. Είναι τόσο προκλητική η στάση της Αγκυρας, που φτάνει να ζητάει από τους ιθύνοντες για τον σχεδιασμό της επιχείρησης στο ΝΑΤΟ, αντί για τα ονόματα των νησιών, να χρησιμοποιούνται γράμματα ή και αριθμοί.
Η ελληνική κυβέρνηση κράτησε χαμηλούς τόνους απέναντι στο τουρκικό έγγραφο, καθώς ήθελε να τονίσει τις ευθύνες της Τουρκίας στο προσφυγικό και να σημειώσει πως οι τουρκικές θέσεις δεν έγιναν ποτέ, ούτε γίνονται, δεκτές από την Αθήνα.
Οπως προκύπτει, η Τουρκία δεν δέχεται να εισέρχονται οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ σε περιοχές έρευνας και διάσωσης που θεωρεί (παράνομα) αρμοδιότητά της, τα εναέρια μέσα της Συμμαχίας να μην υποβάλλουν σχέδια πτήσης και τα πλοία να κινούνται εκτός των χωρικών υδάτων της Τουρκίας.
Το πλήρες τουρκικό κείμενο με τα 17 σημεία
Το πλήρες κείμενο που κατέθεσε ο επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας στο ΝΑΤΟ, Ethem Buyukisik (στις παρενθέσεις οι ερμηνείες των όρων), έχει ως εξής:
Αγαπητοί κύριοι,
1. Θα ήθελα να επεκτείνω την εκτίμησή μου εκ μέρους της TMAs (τουρκικές στρατιωτικές αρχές) για τη συνεχή στήριξή σας στο θέμα της προσφυγικής κρίσης στο Αιγαίο Πέλαγος και στα τουρκοσυριακά σύνορα. Σας πληροφορώ για το αίτημα των TMAs στις Αρχές της SHAPE (Ανώτατο Συμβούλιο – Αρχηγείο των Συμμαχικών Δυνάμεων) να λάβουν υπόψη τα παρακάτω θέματα κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού σχετικά με την προαναφερθείσα επιχείρηση.
Α. Ζητάμε από τις Αρχές της SHAPE να λάβουν υπόψη την πολιτική καθοδήγηση κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού και της εκτέλεσης των φάσεων.
Β. Θα επιστήσω την προσοχή σας στις ενδεχόμενες αμφισβητούμενες πολιτικές περιοχές μεταξύ των συμμαχικών χωρών.
C. Οι θαλάσσιες δραστηριότητες αναμένεται να μεταφερθούν μακριά από τις προβληματικές περιοχές του Αιγαίου, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κρίση ανάμεσα στα συμμαχικά κράτη.
D. Οι τουρκικές στρατιωτικές αρχές θεωρούν αναγκαίο ότι οι υπάρχουσες συμφωνίες ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα θα πρέπει να είναι σεβαστές δεόντως κατά τη διαδικασία του σχεδιασμού. (Σ.σ. πιθανότατα αναφέρονται στο μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ ή και στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, καθώς άλλες συμφωνίες δεν υπάρχουν.)
E. Οι τουρκικές στρατιωτικές αρχές ισχυρίζονται ότι είναι ανάγκη να υπάρξει ένα ξεχωριστό πλάνο γι’ αυτή την επιχείρηση. Μέχρι τότε η επιχείρηση αναμένεται να μεταφερθεί στη νομική δομή της Operation Active Endevour (επιχείρηση του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο) και η προτεραιότητα θα έπρεπε να δίνεται στις τρέχουσες δραστηριότητες της SNF (μόνιμες ναυτικές δυνάμεις, δηλαδή αυτές που έχει σταθερά το ΝΑΤΟ σε ορισμένες περιοχές, όπως στη Μεσόγειο), με συνεισφορά πλοίων από ορισμένα μέλη για τη στήριξη των Surge Operations. Η συμμετοχή των μονάδων OAE, που βρίσκονται σε ετοιμότητα, μπορεί να ληφθεί ως βάση αυτής της επιχείρησης.
F. Oι τουρκικές στρατιωτικές αρχές πιστεύουν στην ανάγκη να υπάρχει μια δυνατή συνεργασία ανάμεσα σε ΝΑΤΟ – Τουρκία – Ελλάδα και την Ε.Ε. (FRONTEX).Για να ολοκληρωθεί αυτή η συνεργασία, οι αναγκαίοι μηχανισμοί πρέπει να μπουν σε εφαρμογή πριν από την εκτέλεση της επιχείρησης.
G. Οι TMAs αναμένουν η μη πολεμική φύση της επιχείρησης να παραμείνει σε κάθε στάδιο αυτής.
H. Κατά τη διάρκεια της εκτελεστικής φάσης, οι δραστηριότητες του ΝΑΤΟ σε Ανατολική Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα δεν θα πρέπει να επηρεαστούν με κανέναν τρόπο.
I. Οι TMAs θεωρούν ότι μόνο οι ISR (σ.σ. είναι τα αρχικά από Intelligence, Surveillance, Reconnaissance, δηλαδή πληροφορίες – επιτήρηση – αναγνώριση δραστηριοτήτων) επιτρέπονται στη διάρκεια της επιχείρησης που σχετίζονται με την προσφυγική κρίση στο Αιγαίο.
J. Κατά τη διάρκεια της αποστολής ISR, οι μονάδες του ΝΑΤΟ αναμένεται να μην εμπλακούν στις ασυνήθιστες προσφυγικές δραστηριότητες πέραν των γεγονότων που περιέχονται στη SOLAS (συνθήκη ασφάλειας ζωής στη θάλασσα) και την υποχρέωση διάσωσης ανθρώπων στη θάλασσα. Στην περίπτωση πιθανών ISR δραστηριοτήτων στο Αιγαίο, οι SAR (Search And Rescue – έρευνας και διάσωσης) περιοχές που η Τουρκία έχει δηλώσει στον ΙΜΟ (Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας) θα πρέπει να είναι σεβαστές δεόντως. Οι TMAs δεν θα δεχτούν τους ισχυρισμούς, οι οποίοι σχετίζονται με τους Athens FIR Limitations (την ευθύνη της Ελλάδας στο FIR που δεν αναγνωρίζουν οι Τούρκοι).
Κ. Οι SNMG, HELOS και MPAs (δυνάμεις του ΝΑΤΟ) αναμένεται να λειτουργήσουν σε διεθνή ύδατα και εναέριο χώρο. Ισχυρισμοί σχετικοί με «δήθεν» εναέριο χώρο 10 ναυτικών μιλίων δεν θα πρέπει να αναφέρονται στα OPGEN Directives (γενικές επιχειρησιακές οδηγίες). Οι αρχές του σχεδιασμού πτήσεων του ΝΑΤΟ MPAs κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, της εντολής και της σχετικής επικοινωνίας στη γραμμή του Athens FIR θα πρέπει να αποφευχθεί. Η χρήση του ATO/ACO (επιχειρησιακές οδηγίες) σε συμφωνία με τις σίγουρες διαδικασίες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να συνεχιστούν. Επίσης, ο εναέριος χώρος που θα χρησιμοποιηθεί στο Αιγαίο θα πρέπει να αναφέρεται ως εναέριος χώρος του ΝΑΤΟ.
L. Οποιαδήποτε προσπάθεια σχετιζομένη με την επέκταση του TTW (Territorial Waters=χωρικά ύδατα) και του εναέριου χώρου κατά τη διάρκεια της επιχείρησης αναμένεται να αποφευχθεί.
Μ. Οι ΤMAs αναμένουν το ΝΑΤΟ να μη σχεδιάσει και μεταφέρει κάποια ναυτική/στρατιωτική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων των ελλιμενισμών στις γεωγραφικές παρατάξεις και του αποστρατιωτικοποιημένου στάτους των νησιών του Αιγαίου, και οποιονδήποτε σχεδιασμό ο οποίος θα οδηγήσει στη φθορά του στάτους αυτών των αποστρατιωτικοποιημένων νησιών.
N. Οποιαδήποτε μορφή ελευθερίας, όπως αθώα μεταφορά, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην πιο πιθανή της έκταση.
O. Η χρησιμοποίηση οποιωνδήποτε ονομάτων με τρόπο ο οποίος θα δημιουργήσει αχρείαστο περισπασμό, μπορεί να προκαλέσει δυσαρέσκεια ή θα μπορούσε να εκληφθεί ως προώθηση των εθνικών συμφερόντων, αναμένεται να αποφευχθεί και μια πολύ πιο απλή και επιχειρησιακή λύση θα μπορούσε να βρεθεί, όπως χρησιμοποιώντας γράμματα ή/και αριθμούς.
P. Είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας ότι η επιχείρηση αποτελείται από δύο ξεχωριστά μέρη: το ένα να μεταφερθεί στο Αιγαίο Πέλαγος και το άλλο είναι οι ISR δραστηριότητες να μεταφερθούν κατά μήκος των τουρκοσυριακών συνόρων.
Q. Η στρατηγική διοίκηση αυτής της επιχείρησης θα μπορούσε να σχεδιαστεί και μεταφερθεί με ακρίβεια και προσοχή σε συνεργασία με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους εκπροσώπους.
2. Από αυτή την άποψη, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για μία ακόμη φορά που λαμβάνετε υπόψη τις ανησυχίες μας πάνω στο θέμα. Ο σύνδεσμος είναι ο πλωτάρχης Halil AKSU.
Με σεβασμό,
Ethem Buyukisik