Με «σκιές» ξεκινούν οι περιπολίες των πλοίων του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο ...

Ερωτηματικά από τις δηλώσεις Καμμένου για τον τρόπο που θα επιστρέφουν στην Τουρκία οι πρόσφυγες...

Ερωτηματικά από τις δηλώσεις Καμμένου για τον τρόπο που θα επιστρέφουν στην Τουρκία οι πρόσφυγες - Τα πλοία δεν θα εμποδίζουν τους μετανάστες - Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στις θαλάσσιες περιοχές μεταξύ Λέσβου, Σάμου, Χίου, Λέρου, Κω και Καστελλόριζου και μικρασιατικών παραλίων.

Εντολή να καταπλεύσουν στις περιοχές όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη ροή προσφύγων, ανατολικά της Λέσβου και της Χίου, έλαβαν χθες το βράδυ τα πρώτα πλοία της νατοϊκής δύναμης Standing Maritime Group 2 (SNMG2) που θα επιχειρεί στο Αιγαίο με στόχο να μειωθεί η εισροή προσφύγων και μεταναστών από τη Μέση Ανατολή.

Ήδη στην εν λόγω περιοχή πλέει η ελληνική φρεγάτα «Σαλαμίς», η οποία έχει τεθεί υπό νατοϊκή διοίκηση, όπως επίσης και η τουρκική φρεγάτα «Barbaros», ενώ μέσα στις επόμενες ώρες μαζί τους αναμένεται να ενωθεί και η γερμανική ναυαρχίδα «Βόνη» απ’ όπου και θα ασκεί διοίκηση ο επικεφαλής της δύναμης, γερμανός υποναύαρχος Jörg Klein. Στη γερμανική ναυαρχίδα θα εγκατασταθούν 2 αξιωματικοί, ένας έλληνας αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και ένας τούρκος, οι οποίοι θα υποβοηθούν το επιχειρησιακό έργο του γερμανού υποναυάρχου καθορίζοντας από κοινού τις περιοχές που θα αναπτυχθούν τα πλοία, ανάλογα με το που υπάρχει έντονο πρόβλημα από τις προσφυγικές ροές. Να σημειώσουμε ότι αρχικά στην εν λόγω νατοϊκή δύναμη ήταν να ενταχθεί και δεύτερο τουρκικό πλοίο και πιο συγκεκριμένα η φρεγάτα «Gaziantep», σε αντικατάσταση της καναδικής φρεγάτας HMCS Fredericton, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να προκαλέσει την αντίδραση της χώρας μας. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θεώρησε ότι η Τουρκία επεδίωκε την συμμετοχή περισσότερων σκαφών της στην SNMG2, έχοντας ως στόχο όχι την αποτροπή της προσφυγικής ροής προς τα ελληνικά νησιά, αλλά την δημιουργία εντυπώσεων σε σχέση με τις πάγιες επιδιώξεις της Άγκυρας στο Αιγαίο.

Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, αρχικά η δύναμη του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο θα ανέρχεται σε περίπου 4 με 5 πλοία, εν συνεχεία όμως και με δεδομένο ότι όσο θα βελτιώνονται οι καιρικές συνθήκες τόσο θα εντείνονται οι προσφυγικές ροές, ο αριθμός των πλοίων θα αυξηθεί περαιτέρω. Σημαντική προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι και η συνεισφορά πλοίων από τις τάξεις του 6ου αμερικανικού στόλου που ήδη πλέει στην περιοχή της Ν.Α Μεσογείου. Παράλληλα, σε ετοιμότητα βρίσκεται, προκειμένου να διαθέσει επιπλέον πλοία και το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, ενώ ανάλογη διάθεση έχουν δείξει οι Καναδοί και οι Ολλανδοί. Να επισημάνουμε πως πέρα από τη φρεγάτα «Σαλαμίς» στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίου πλέουν 11 ακόμη πλοία του Πολεμικού μας Ναυτικού και πιο συγκεκριμένα 4 Κανονιοφόροι, 2 Πυραυλάκατοι και 5 Παράκτια Περιπολικά.

Θα πρέπει επίσης να θεωρείται βέβαιο ότι δίπλα στα πλωτά μέσα του ΝΑΤΟ που θα επιχειρούν στο Αιγαίο, σύντομα θα προστεθούν και εναέρια μέσα, όπως ελικόπτερα, αεροσκάφη και drones (μη επανδρωμένα αεροσκάφη), ενώ θα υπάρχει και δορυφορική επιτήρηση των θαλάσσιων οδών που εμφανίζονται να έχουν αυξημένη ροή προσφύγων και μεταναστών. Όπως εκτιμάται άλλωστε τα πλοία της SNMG2 δεν είναι επαρκή για να καλύψουν την περιοχή, αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ούτε και τα πλέον κατάλληλα, αφού δεν μπορούν να κάνουν ελιγμούς σε περιοχές που είτε είναι «αβαθής», είτε πολύ κοντά στα ελληνικά και τουρκικά παράλια και αποτελούν ασφαλή περάσματα για τους μετανάστες.

Κανόνες εμπλοκής

Η περιοχή δράσης των νατοϊκών πλοίων θα εκτείνεται σε όλο το Αιγαίο, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στις θαλάσσιες περιοχές μεταξύ των ελληνικών νησιών Λέσβου, Σάμου, Χίου, Λέρου, Κω και Καστελλόριζου και των απέναντι μικρασιατικών παραλίων. Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο που συμφωνήθηκε στη Στρατιωτική Επιτροπή της Συμμαχίας, τα νατοϊκά πλοία που θα επιχειρούν στο Αιγαίο θα εκτελούν καθήκοντα αναγνώρισης, επιτήρησης και παρακολούθησης, ενώ θα ενημερώνουν για οποιαδήποτε κίνηση πλωτών σκαφών που μεταφέρουν πρόσφυγες και μετανάστες, τόσο τις αρμόδιες ελληνικές και τουρκικές αρχές, όσο και τη δύναμη FRONTEX. Αυτό σημαίνει ότι η νατοϊκή δύναμη δε θα αναγκάζει τα πλεούμενα να γυρίζουν πίσω, δεν θα ασκεί δηλαδή αστυνομικά καθήκοντα, αλλά απλά θα διαβιβάζει τις σχετικές πληροφορίες στις δύο χώρες.

Όπως ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Πάνος Καμμένος σε χθεσινές του δηλώσεις, τα πλοία του ΝΑΤΟ θα παραταχθούν στη γραμμή μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών θαλασσίων συνόρων ή ακόμα και πιο μέσα, ανάλογα με τις θερμικές κάμερες που θα φέρουν και το που αυτές μπορούν να αποδώσουν καλύτερα ως προς την παρακολούθηση της διακίνησης.

«Όταν θα ξεκινάει μια βάρκα με πρόσφυγες ή μετανάστες από την ακτή της Μικράς Ασίας θα ειδοποιεί σε ανοιχτό δίαυλο που ακούν όλες οι ακτοφυλακές και η Frontex ότι αυτή τη στιγμή στη Σμύρνη, στο τάδε GPS point, το πλοίο τάδε της νατοϊκής δύναμης παρατηρεί ότι βάρκα με 25 πρόσωπα ξεκινά για να περάσει προς την ελληνική πλευρά. Θα καλεί πρώτα την τουρκική ακτοφυλακή που είναι υπεύθυνη για να επιχειρεί στα τουρκικά παράλια, να πάει εκεί και να σταματήσει τον απόπλου του σκάφους και εν συνεχεία θα ενημερώνει και τις ελληνικές αρχές και βεβαίως την FRONTEX, ότι παρακολουθείται η βάρκα, κινείται σε αυτήν τη ροή και είναι σε αυτήν την απόσταση από τα σύνορα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Καμμένος.

Αντιφάσεις

Σύμφωνα με τον έλληνα υπουργό Άμυνας, στο ενδεχόμενο που κάποιο σκάφος δεν σταματήσει κατά τον απόπλου και περάσει από την πλευρά των ελληνικών χωρικών υδάτων, εκεί η Frontex και το Λιμενικό Σώμα «έχουν υποχρέωση να απαγορεύσουν τη διέλευση, να σταματήσουν τους πρόσφυγες, να τους περάσουν στην απέναντι πλευρά και να τους παραδώσουν στις τουρκικές αρχές». Η συγκεκριμένη δήλωση του κ. Καμμένου πάντως δημιουργεί αρκετά ερωτηματικά ως προς τον τρόπο που θα επιστρέφουν στην Τουρκία οι συγκεκριμένοι πρόσφυγες, αφού ούτε η Frontex ούτε πολύ περισσότερο το ελληνικό Λιμενικό Σώμα έχει δικαίωμα να μπουν στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Προς αυτή την κατεύθυνση ξεκάθαρη ήταν και η θέση που διατύπωσε στις προχθεσινές του δηλώσεις ο Γ.Γ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργ λέγοντας κατηγορηματικά πως καμία επαναπροώθηση δεν θα γίνεται στην Τουρκία παρά μόνο σε περίπτωση που βουλιάζει κάποιο σκάφος που μεταφέρει μετανάστες και πρόσφυγες.

Στο ενδεχόμενο δε που η απόπειρα παράνομης διέλευσης των συνόρων μετατραπεί σε έρευνα και διάσωση, (π.χ οι μετανάστες με υπόδειξη του διακινητή σκίσουν τη βάρκα και πέσουν στη θάλασσα), τότε τα πλοία του ΝΑΤΟ θα εκτελέσουν την επιχείρηση SOLAS. Δηλαδή η επιχείρηση από έρευνας και αποτροπής θα μετατραπεί σε διάσωσης.

Σύμφωνα με τον κ. Καμμένο ανεξάρτητα από το εάν η διάσωση γίνει από την τουρκική ή την ελληνική ακτοφυλακή, τη Frontex ή από πλοίο του ΝΑΤΟ, όσοι συλλαμβάνονται θα οδηγούνται στην Τουρκία, είτε είναι μετανάστες είτε είναι πρόσφυγες. Στο πλαίσιο αυτό προκύπτει πως το αρχικό τουρκικό παζάρι αναφορικά με τους όρους και προϋποθέσεις δραστηριοποίησης της SNMG 2 φαίνεται πως τελικά έπιασε τόπο, αφού ναι μεν τα πλοία του ΝΑΤΟ θα αρχίσουν τις περιπολίες στο Αιγαίο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να κάνουν επαναπροωθήσεις όπως προέβλεπε η αρχική συμφωνία. Παράλληλα, η τουρκική πλευρά εμφανίζεται πολλαπλώς κερδισμένη από τη στάση της, δεδομένου ότι προκειμένου να καμφθούν οι αντιρρήσεις της, προώθησε σε θέσεις κλειδιά της Συμμαχίας τούρκους διπλωμάτες όπως οι πρέσβεις Τατζάν Ιλντέμ, αναλαμβάνει καθήκοντα βοηθού γενικού γραμματέα και Μπουρκού Σάν που τοποθετείται στη θέση της διευθύντριας της διεθνούς Γραμματέας του Επιχειρησιακού Τμήματος του ΝΑΤΟ.

Σκοτεινό σημείο παραμένει επίσης και το καθεστώς που θα ισχύει στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου, με δεδομένο ότι η Τουρκία θα περιπολεί στα τουρκικά χωρικά ύδατα και η Ελλάδα στα ελληνικά. Είναι λογικό ότι το σχετικό κενό θα καλύψει η δύναμη του ΝΑΤΟ.

Σε αυτή την περίπτωση το ερώτημα βεβαίως είναι τι πρόκειται να γίνει αν απονηωθεί ένα ελικόπτερο για έρευνα και διάσωση μεταξύ των 6 και 10 ναυτικών μιλίων που δεν αναγνωρίζουν οι Τούρκοι ως ελληνικό εναέριο χώρο. Θα κατατεθεί σχέδιο πτήσης; Και εάν ναι σε ποιον; Σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές σε αυτή την περίπτωση το ΝΑΤΟ αναλαμβάνει ρόλο διαιτητή και καθοριστικό παράγοντα ανάμεσα στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και τις τουρκικές διεκδικήσεις, με τον κίνδυνο να γύρει επικίνδυνα η πλάστιγγα υπέρ της Άγκυρας να είναι πλέον κάτι παραπάνω από υπαρκτός.