Αντικατασκοπεία: "Στεγνό Καθάρισμα"...

Μία από τις βασικές ικανότητες αντικατασκοπείας είναι η συνάντηση δύο ατόμων για ανταλλαγή πληροφοριών μυστικά. Η πιο γνωστή μέθοδος είναι η λεγόμενη «στεγνό καθάρισμα» όπου τα δύο άτομα ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο που έχει στόχο να εντοπίσει αν κάποιος πιθανόν τους παρακολουθεί και να ακυρώσουν με ασφάλεια τη συνάντηση αν κάτι τέτοιο συμβαίνει χωρίς να δώσουν κάποιο ενοχοποιητικό στοιχείο.

Σύμφωνα με το βιβλίο «Encyclopedia of Cold War Espionage, Spies, and Secret Operations» (Εγκυκλοπαίδεια Κατασκοπείας του Ψυχρού Πολέμου, Πράκτορες, και Μυστικές Επιχειρήσεις) η μέθοδος αυτή επινοήθηκε τη περίοδο 1943-1944 από τον ειδικό στην αντικατασκοπεία και πράκτορα της Βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών MI5, τον κύριο Σερ Άντονι Μπλάντ. Τον βλέπετε στη παρακάτω φωτογραφία.

Η δημόσια ταυτότητα του κυρίου Σερ Άντονι Μπλάντ ήταν αυτή ενός διακεκριμένου ιστορικού τέχνης. Λίγα χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ωστόσο ότι πέρα από πράκτορας της Βρετανικής MI5, ο Σερ Άντονι Μπλάντ ήταν και πράκτορας της Σοβιετικής KGB (η γνωστή σήμερα SVR). Για έξι ολόκληρα χρόνια ο Σερ Άντονι Μπλάντ σε συνεργασία με τον σύνδεσμο του στη KGB, τον Γιούρι Μόντιν είχαν τελειοποιήσει τη τεχνική αυτή σε βαθμό που κανένας στη Βρετανική υπηρεσία δεν είχε εντοπίσει ποτέ κάποια ύποπτη κίνηση από τον Σερ Άντονι Μπλάντ. Παρακάτω βλέπετε μία φωτογραφία του Ρώσου συνδέσμου του Σερ Άντονι Μπλάντ, τον ελεγκτή της KGB κύριο Γιούρι Μόντιν.

Σήμερα, δεκαετίες αργότερα πολλές υπηρεσίες πληροφοριών χρησιμοποιούν τη μέθοδο-πρωτόκολλο που θέσπισε ο Σερ Άντονι Μπλάντ και που χιουμοριστικά αναφέρεται συχνά ως «στεγνό καθάρισμα» καθώς έχει στόχο να «καθαρίσει» τα άτομα από όποιους τους παρακολουθούν χωρίς να γίνουν αντιληπτά. Ενδεικτικά, επισήμως οι παρακάτω υπηρεσίες έχουν ως μέρος της βασικής τους εκπαίδευσης ακόμα και σήμερα τη τεχνική αυτή.

• MI5 (Μεγάλη Βρετανία)
• MI6 (Μεγάλη Βρετανία)
• SVR (Ρωσία)
• CIA (ΗΠΑ)
• BND (Γερμανία)
• Mossad (Ισραήλ)
• DGSI (Γαλλία)

Καθώς και αρκετές ακόμα υπηρεσίες για τις οποίες δεν έχουμε στοιχεία του περιεχομένου της εκπαιδεύσεως τους. Επίσης, σε πολλές χώρες χρησιμοποιείται και η Γαλλική φράση «parcours de sécurité» που σημαίνει «διαδρομή ασφαλείας» για να περιγράψει αυτή τη τεχνική.

Πρακτικά, η τεχνική είναι ένα πρωτόκολλο επικοινωνίας που αποτελείται από επτά διακριτά βήματα. Το πρωτόκολλο ξεκινάει με κάποια δεδομένα που θα γίνουν πιο κατανοητά όταν το διαβάσετε παρακάτω. Τα δεδομένα αυτά είναι:

• Είναι συνάντηση ανάμεσα σε δύο άτομα
• Τα άτομα γνωρίζονται, έστω φυσιογνωμικά
• Τα άτομα γνωρίζουν την ημερομηνία και ώρα συνάντησης
• Τα άτομα έχουν συμφωνήσει στη χρήση του πρωτοκόλλου
• Τα άτομα γνωρίζουν το σημείο συνάντησης

απόσταση ότι κανένας δεν

1. Άφιξη
   Φτάνει ο κάθε ένας ανεξάρτητα με ανάλογο με τη περιοχή ντύσιμο και συμπεριφορά και κάνει κάποια φυσιολογική δραστηριότητα (τρέξιμο, διάβασμα, περπάτημα, πίνει καφέ, φωτογραφίζει αξιοθέατα, κτλ.).
2. Οπτική Επαφή
   Όταν αντιληφθούμε ότι το άτομο που περιμένουμε είναι στην ευρύτερη περιοχή κάνουμε μία πολύ σύντομη οπτική επαφή (χωρίς να ξεχωρίζει από την οπτική επαφή που έχουμε με τον υπόλοιπο κόσμο και πάντα από ασφαλή απόσταση). Όταν ολοκληρώσουμε τη σύντομη οπτική επαφή κάνουμε κάποιο προκαθορισμένο σινιάλο που δεν τραβάει τη προσοχή. Για παράδειγμα, δένουμε τα κορδόνια μας, κοιτάμε το ρολόι μας, φοράμε κάποια ζακέτα, ή κάτι αντίστοιχο.
3. Στεγνό Καθάρισμα #1
   Όταν το άτομο που περιμένουμε δει το σινιάλο θα συνεχίσει ότι έκανε (περπάτημα, τρέξιμο, κτλ.) προς κάποια κατεύθυνση. Εμείς θα πρέπει να παρακολουθήσουμε από ασφαλή απόσταση αν κάποιος το παρακολουθεί. Ασφαλώς, δεν το κάνουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνει αντιληπτό από τρίτους (θα δούμε σε άλλο άρθρο τεχνικές παρακολούθησης). Άλλες φορές θα περπατάμε μακριά του, άλλες αντίθετα, άλλες μπροστά του, κτλ.
4. Πρώτο Άτομο Καθαρό
   Όταν είμαστε σίγουροι ότι κανένας δεν παρακολουθεί το άτομο που παρατηρούμε από ασφαλή απόσταση και όταν βρισκόμαστε στο οπτικό του πεδίο του κάνουμε κάποιο άλλο σινιάλο. Παραδείγμα από κάτι τέτοιο είναι να ψάξουμε κάτι στη τσέπη μας, να ξεσκονίσουμε κάποιο ρούχο μας ή άλλα όπως αναφέραμε παραπάνω.
5. Στεγνό Καθάρισμα #2
   Τώρα συνεχίζουμε τη «βόλτα» μας αλλά αυτή τη φορά το δεύτερο άτομο παρακολουθεί να δει αν κάποιος μας παρακολουθεί. Όπως και εμείς προηγουμένως κοιτάει για πεζή παρακολούθηση, κινητές ομάδες παρακολούθησης καθώς και πιθανά οχήματα παρακολούθησης.
6. Δεύτερο Άτομο Καθαρό
   Αν όλα είναι καλά τότε το άτομο μας κάνει κάποιο αντίστοιχο σινιάλο και πλέον και οι δύο γνωρίζουμε ότι δεν μας παρακολουθεί κάποιος.
7. Συνάντηση
   Πλησιάζει ο ένας τον άλλο με φυσιολογικό τρόπο και πριν πείτε οτιδήποτε άλλο ανταλλάσσετε πληροφορίες για την επόμενη πιθανή συνάντηση. Αυτό περιλαμβάνει: ημερομηνία και ώρα, σημείο και σινιάλα. Το πρωτόκολλο ορίζει πως θα πρέπει να συμφωνήσετε σε τρία σχέδια για την επόμενη συνάντηση ώστε αν αποτύχει το πρώτο να πάτε στο δεύτερο και εν συνεχεία στο τρίτο. ΠΟΤΕ δεν σημειώνουμε αυτές τις πληροφορίες των συναντήσεων, πρέπει να τις θυμόμαστε. Στη συνέχεια κάνετε την ανταλλαγή των πληροφοριών σας όσο πιο σύντομα και περιεκτικά γίνεται και φεύγετε με τον ίδιο φυσιολογικό τρόπο που συναντηθήκατε χωρίς να είναι προφανές ότι ήσασταν εκεί μόνο για αυτή τη μυστική συνάντηση.

Κάποια σημαντικά πράγματα, η συνάντηση πρέπει να φανεί ως κάτι φυσιολογικό σε κάποιον τρίτο. Για παράδειγμα μπορείτε να προσποιηθείτε ότι ρωτάτε την ώρα, ασχέτως με το τι λέτε στη πραγματικότητα. Άλλο παράδειγμα είναι ότι θα «θέλατε» να δείτε κάτι που φοράει/διαβάζει/έχει/κτλ. το άλλο άτομο, να ρωτήσετε για ένα δρόμο ή κάτι αντίστοιχο. Στη πραγματικότητα η γλώσσα του σώματος σας θα δείχνει αυτό αλλά εσείς θα ανταλλάσσετε τις πληροφορίες που θέλετε. Όσον αφορά τις επόμενες συναντήσεις, πρέπει να έχουν αρκετό χρόνο ανάμεσα τους. Για παράδειγμα αν το πρώτο σας σχέδιο είναι μία συνάντηση σε τρεις μέρες, το σχέδιο Β θα πρέπει να είναι συνάντηση σε άλλο σημείο και ώρα τουλάχιστον 10 μέρες αργότερα. Επίσης, στις συναντήσεις αυτές ΠΟΤΕ δε θα πρέπει να γίνεται ανταλλαγή υλικών (εγγράφων, αντικειμένων, κτλ.). Υπάρχουν άλλες τεχνικές για ανταλλαγή αντικειμένων που είναι πιο ασφαλείς και επίσης αυτό εξασφαλίζει πως ακόμα και αν ένα από τα δύο άτομα εντοπισθεί δεν μπορεί να ενοχοποιήσει το δεύτερο άτομο με κάποιο αντικείμενο ή έγγραφο. Ίσως το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι το πρωτόκολλο αυτό έχει απόλυτη επιτυχία μέχρι και σήμερα καθώς δίνει και στους δύο την ευκαιρία οποιαδήποτε στιγμή αντιληφθούν κάτι ύποπτο να συνεχίσουν ότι έκαναν αλλά απομακρυνόμενοι ο ένας από τον άλλον χωρίς ποτέ να φανεί κάποια σχέση.

Για αυτό το λόγο ποτέ δεν αξίζει αν έχουμε έστω και την ελάχιστη υποψία να συνεχίσουμε τη διαδικασία. Μπορούμε να πάμε στο σχέδιο Β. Όσον αφορά την επιλογή του σημείου πέρα από τα αυτονόητα που είναι η έλλειψη καμερών ασφαλείας και κάλυψη από τηλεφακούς, αν γνωρίζουμε ή υποθέτουμε ότι παρακολουθούμαστε δορυφορικά ή με UAV (μη επανδρωμένα αεροσκάφη) υπάρχουν άλλες επιλογές όπως κάτω από δέντρα, σε τούνελ, κάτω από γέφυρες, κάτω από σκέπαστρα, κτλ. Πρέπει να αντιλαμβανόμαστε ότι τα σημεία με λίγο κόσμο μας δίνουν δυνατότητα να εντοπίσουμε πιο εύκολα και γρήγορα αν κάποιος μας παρακολουθεί αλλά από την άλλη, τα σημεία με πολύ κόσμο μας δίνουν τη δυνατότητα να μπλεχτούμε με το πλήθος και να μας «χάσουν» πολύ πιο εύκολα απ’ότι σε μια ανοιχτή περιοχή.

Κάτι επίσης αυτονόητο είναι ότι κανένας δε φέρει μαζί του κάποια συσκευή που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για παρακολούθηση όπως κινητά τηλέφωνα, τάμπλετ, έξυπνα ρολόγια, κτλ. Κλείνοντας, ίσως το πιο επικίνδυνο στάδιο είναι αυτό της συνάντησης όποτε πρέπει να έχουμε προετοιμάσει τι θέλουμε να μοιραστούμε για να είναι όσο πιο περιεκτικό και σύντομο γίνεται. Αν μπορούμε να το κάνουμε σε λίγα δευτερόλεπτα καθώς, για παράδειγμα, κάνουμε ότι ρωτάμε την ώρα ακόμα καλύτερα.

Όσο περίεργο και αν φαντάζει μέχρι και σήμερα δεν έχει βρεθεί κάποια τεχνική που να εντοπίζει το «στεγνό καθάρισμα» ως τεχνική μυστικής συνάντησης και γι’αυτό ακόμα και σήμερα διδάσκεται ως μέθοδος αντικατασκοπείας σε όλες τις μεγάλες υπηρεσίες πληροφοριών.