Αλλαγή ώρας την Κυριακή 27 Μαρτίου 2016. Ιστορικό θερινής ώρας,αντιρρήσεις και προβληματισμοί ...

Αλλάζει από την Κυριακή 27  Μαρτίου 2016 η ώρα, καθώς θα ισχύσει για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η θερινή ώρα.

Έτσι στις 3 τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μαρτίου, οι δείκτες των ρολογιών θα πρέπει να μετακινηθούν μία ώρα μπροστά, δηλαδή θα δείχνουν 4 το πρωί.

Το μέτρο θα ισχύσει ώς 30 Οκτωβρίου 2016 , τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, οπότε θα επανέλθει η χειμερινή ώρα.

 Περισσότερες πληροφορίες - Ιστορικό :

Η θερινή ώρα (αγγλικά: Daylight Saving Time, DST) είναι η αλλαγή της ώρας που ένα κράτος διαλέγει να υιοθετήσει για ένα χρονικό διάστημα του έτους. Η αλλαγή αυτή γενικά είναι κατά μία ώρα μπροστά από την ηλιακή ώρα. Βασίζεται σε ένα σύστημα που σκοπό έχει την καλύτερη αξιοποίηση του φωτός της ημέρας για εξοικονόμηση ενέργειας.

Σήμερα το τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού που χρησιμοποιεί τη θερινή ώρα αποτελεί μειοψηφία καθώς σχεδόν όλες οι Ασιατικές και Αφρικανικές χώρες δεν συμμετέχουν.

Εναλλακτικά της

θερινής ώρας θα μπορούσαμε να ξυπνούσαμε μία ώρα νωρίτερα την θερινή περίοδο για να εκμεταλλευόμαστε περισσότερο το ηλιακό φως. Αυτό όμως θα προκαλούσε[εκκρεμεί παραπομπή] αντιδράσεις. Η λύση ήταν να τυποποιηθεί το σύστημα της θερινής ώρας.

Η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin) σε ένα γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε μία γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα! Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ (William Willett) στο άρθρο του «Waste of Daylight» που δημοσιοποιήθηκε το 1907 αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση. Η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε η ιδέα ήταν από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916. Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας την θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916. Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το Αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας για όλον τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.

Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου όπου τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά. Στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε αυτό επειδή από τις 15 Ιουλίου (π.ημερ.)/28 Ιουλίου (ν.ημερ.) στις 04:00 ώρα, του 1916, τα ρολόγια στην Ελλάδα είχαν τεθεί 25 λεπτά μπροστά στην εισδοχή της ώρας ζώνης. Έτσι η διαφορά σε σχέση με το φως του Ήλιου που καθορίζει και τον πραγματικό χρόνο γινόταν πολύ μεγάλη κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας και περισσότερο στη Κέρκυρα. Τούτο είχε ως συνέπεια να εγκαταλειφθεί.

Στη δεκαετία όμως του 1970, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973 αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένης τότε και της Ελλάδας με έναρξη το 1975.

Η αλλαγή της ώρας, σύμφωνα με την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να τηρήσουν με νόμο[1], γίνεται, πλέον, την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου στις 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς (GMT) και τελειώνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του ίδιου έτους πάλι στις 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς. Επομένως η αλλαγή είναι ταυτόχρονη για όλα τα κράτη μέλη τα οποία έχουν υιοθετήσει το μέτρο.

Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους η ανατολή και η δύση του ήλιου αλλάζουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους και η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα θα ήταν, σε σύγκριση, μικρή.

Η Ρωσία αν και όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθεί τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλάζει στις 2 π.μ. τοπική ώρα (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβρη).

Η Τουρκία ακολουθεί τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής.

Αντιρρήσεις και προβληματισμοί

Στις  30 Μαρτίου 2008 οι δείκτες των ρολογιών τέθηκαν σε τροχιά θερινής ώρας στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ για μία ακόμη φορά από το 1981 που άρχισε να ισχύει το μέτρο επανέρχεται στην επικαιρότητα η γνωστή διαμάχη μεταξύ των υποστηρικτών του μέτρου και των αντίθετων. Από τις μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί επί σειρά ετών τόσο για λογαριασμό της Κομισιόν όσο και από τα ίδια τα κράτη-μέλη δεν προκύπτουν σαφή συμπεράσματα σχετικά με το συνολικό οικονομικό όφελος από την αλλαγή της ώρας. Από την άλλη, καμία μελέτη δεν δίνει αξιόπιστη εικόνα για τις ενεδεχόμενες επιπτώσεις της αλλαγής της ώρας στο περιβάλλον και στην υγεία των πολιτών.

Τα περισσότερα κράτη-μέλη καθιέρωσαν θερινή ώρα κατά τη δεκαετία του ’60. Ομως η πρώτη κοινοτική οδηγία άρχισε να ισχύει το 1981 και προέβλεπε κοινή ημερομηνία μόνο για την έναρξη της περιόδου της θερινής ώρας. Μετά από αλλεπάλληλες αλλαγές φτάσαμε σήμερα αισίως στην ένατη οδηγία, η ισχύς της οποίας έχει παραταθεί επ’ αόριστον με εισαγωγή της θερινής ώρας την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και της χειμερινής την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Πριν προτείνει την ένατη οδηγία η Επιτροπή είχε προβεί σε εμπεριστατωμένη εξέταση των επιπτώσεων της θερινής ώρας στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή της αλλαγής της ώρας δύο φορές το χρόνο και του γεγονότος ότι είναι πιο σκοτεινό το πρωί και πιο φωτεινό το βράδυ. Τα κυριότερα συμπεράσματα της Επιτροπής βάσει αυτής της μελέτης που περιλαμβάνονται στην πρόταση της ισχύουσας οδηγίας συνοψίζονται ως εξής:

1. Πάνω από 20 χρόνια από τότε που εκδόθηκε η πρώτη οδηγία οι οικονομικοί τομείς οι οποίοι θεωρούνται ως οι πλέον ενδιαφερόμενοι, δηλαδή η γεωργία, ο τουρισμός και οι μεταφορές, έχουν εντάξει τη θερινή ώρα στις δραστηριότητές τους και δεν αμφισβητούν την αξία της.

2. Η θερινή ώρα ευνοεί τις κάθε είδους δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου το βράδυ, καθώς λαμβάνουν χώρα υπό το φως της ημέρας, δηλαδή υπό πολύ πιο καλές συνθήκες.

3. Λόγω των αντιφατικών μελετών ως προς αυτό το θέμα, είναι αδύνατον να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα όσον αφορά την επίπτωση της θερινής ώρας στο περιβάλλον. Η διαπίστωση αυτή αφορά κυρίως το ερώτημα κατά πόσον η θερινή ώρα προκαλεί αύξηση ή μείωση του όζοντος σε σύγκριση με τη μη αλλαγή της ώρας.

4. Η θερινή ώρα συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας λόγω του γεγονότος ότι χρησιμοποιείται λιγότερο ηλεκτρικό ρεύμα για το φωτισμό το βράδυ, επειδή είναι πιο φωτεινό. Από τις οικονομίες αυτές όμως θα πρέπει να αφαιρεθούν η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση το πρωί τον καιρό της αλλαγής του ωραρίου και η κατανάλωση περισσότερων καυσίμων, που προκαλείται από την πιθανή αύξηση της κυκλοφορίας το βράδυ, που είναι πιο φωτεινό.

5. Οι περισσότερες των πιθανών επιπτώσεων της θερινής ώρας στην υγεία σχετίζονται με το γεγονός ότι το σώμα πρέπει να προσαρμόζεται στην αλλαγή της ώρας τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο. Ως προς το θέμα αυτό οι ειδικοί συμφωνούν, με βάση τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της έρευνας και τις μέχρι τώρα γνώσεις, ότι οι περισσότερες δυσκολίες είναι μικρής διάρκειας και δεν θέτουν σε κίνδυνο την υγεία.

6. Οσον αφορά την οδική ασφάλεια, δεν υπάρχουν επαρκή αριθμητικά δεδομένα σχετικά με τη σχέση ανάμεσα στη θερινή ώρα και στον αριθμό των ατυχημάτων.

Φινλανδία

Το 2003 και το 2004 στο πλαίσιο δύο μελετών αναλύθηκε η επίπτωση στο σώμα από την αλλαγή της ώρας το Μάρτιο με βάση δείγμα 10 ατόμων. Από τις μελέτες προέκυψε ότι υπήρχαν ορισμένες επιπτώσεις στον ύπνο και στο φυσικό ρυθμό του σώματος κατά τη διάρκεια των τεσσάρων πρώτων ημερών μετά την αλλαγή της ώρας. Εντούτοις, οι συντάκτες της μελέτης επισημαίνουν ότι οι μελέτες δεν παρέχουν τη δυνατότητα εξαγωγής συμπερασμάτων για ολόκληρο τον πληθυσμό, λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος.

Γαλλία

Μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2006 είχε ως αντικείμενο τη σύγκριση, βάσει προσομοιώσεων, της σημερινής κατάστασης με μια κατάσταση «χωρίς θερινή ώρα». Η μελέτη απέδειξε ότι χάρη στη θερινή ώρα έγινε εξοικονόμηση ενέργειας η οποία ανέρχεται σε 684 GWh (φωτισμός και κλιματισμός) και υπερκατανάλωση θερμικής ενέργειας κατά 14 GWh, που σημαίνει εξοικονόμηση ενέργειας κατά 0,014% της συνολικής κατανάλωσης κατά το 2005. Η μελέτη απέδειξε επίσης ότι η επίσπευση κατά ένα μήνα της ισχύος της θερινής ώρας θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω εξοικονόμηση 45 GWh φωτιστικής ενέργειας.

Πορτογαλία

Διάφορες έρευνες που πραγματοποίησε ο δημόσιος οργανισμός διαχείρισης των οδικών δικτύων απέδειξαν ότι δεν υπήρχε άμεση σχέση ανάμεσα στη θερινή ώρα και την οδική ασφάλεια. Η γνώμη αυτή επιβεβαιώθηκε από πολλούς ειδικούς σε θέματα μεταφορών.

Ιταλία

Διαπιστώνεται ότι ο κατασκευαστικός τομέας και η γεωργία επωφελούνται από τη θερινή ώρα, ιδίως στο Νότο της χώρας, λόγω του γεγονότος ότι το πρωί κάνει λιγότερη ζέστη την ίδια ώρα απ’ ό,τι θα έκανε αν δεν υπήρχε το θερινό ωράριο.

Σλοβενία

Διάφορες στατιστικές αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν από εταιρίες ηλεκτρισμού δείχνουν ότι η αλλαγή της ώρας το Μάρτιο και τον Οκτώβριο δεν έχει καμία ή ελάχιστη επίπτωση στην κατανάλωση (ηλεκτρικής) ενέργειας.

Λετονία

Οι ειδικοί σε θέματα τουρισμού κρίνουν ότι η θερινή ώρα έχει θετική επίπτωση στον τουρισμό, καθώς παρατηρείται π.χ. αύξηση της ζήτησης για προϊόντα που χρησιμοποιούνται κατά τον ελεύθερο χρόνο (ποδήλατα, πλοία κ.λπ.).

Εσθονία

Οι στατιστικές δείχνουν ότι το 2000 και το 2001, που η θερινή ώρα κατ’ εξαίρεση δεν ίσχυε σ’ αυτή τη χώρα, η κατανάλωση ηλεκτρισμού κατά την περίοδο Απριλίου-Οκτωβρίου από τα νοικοκυριά ήταν υψηλότερη. Eπίσης συγκριτική μελέτη του αριθμού των ατυχημάτων με θύματα (νεκροί και τραυματίες) 30 μέρες πριν και μετά τις αλλαγές ωραρίου κατά το διάστημα 2004-2006 δεν απέδειξε σημαντικές στατιστικές διακυμάνσεις

«Επικίνδυνη» η αλλαγή της ώρας;

Μια αυστραλιανή μελέτη, που δημοσιεύτηκε το 2008 στην επιθεώρηση Sleep and Biological Rhythms, έδειξε ότι οι άντρες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα αυτοκτονίας τις πρώτες εβδομάδες μετά την αλλαγή της ώρας σε θερινή, από οποιαδήποτε άλλη περίοδο του χρόνου.

Στο ίδιο μοτίβο, μια άλλη μελέτη Σουηδών ερευνητών του 2008 που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine έδειξε ότι το ποσοστό των σοβαρών καρδιακών επεισοδίων αυξάνεται από 6% σε 10% τις 3 πρώτες εργάσιμες ημέρες μετά την αλλαγή της ώρας.

Όπως συμπεραίνουμε από τα παραπάνω, αυτοί που διατρέχουν κίνδυνο πιο σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία τους από τη διαταραχή αυτή στο βιολογικό τους ρολόι, είναι αυτοί που είναι ήδη ευάλωτοι σε κάποια προβλήματα. Το «γιατί» συμβαίνει αυτό δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα, σύμφωνα με τη θεωρία του Yang, όμως, η μεταβολή των βιολογικών ρυθμών πυροδοτούν βλαβερές για τον οργανισμό φλεγμονώδεις ή μεταβολικές αλλαγές σε κυτταρικό επίπεδο, στις οποίες οι συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων είναι ευαίσθητες.

Ανεξάρτητα από την αλλαγή της ώρας, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Έλληνες αντιμετωπίζουν προβλήματα στον ύπνο, με αποτέλεσμα να κοιμούνται λιγότερο από το φυσιολογικό (το οποίο υπολογίζεται στις 7-8 ώρες) και όπως είναι γνωστό η χρόνια αϋπνία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική μας υγεία, αλλά και τη σωματική, αυξάνοντας τον κίνδυνο για υπέρταση, καρδιοπάθειες, οστεοπόρωση κ.ο.κ. Αυτό αποδεικνύει πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος για την υγεία μας και πόσο εύκολα επηρεάζεται αυτή από την έλλειψή του.

Κοιμηθείτε βαθιά και με την θερινή ώρα

Αν διαπιστώσετε ότι μετά την αλλαγή της ώρας νιώθετε εξάντληση που δεν λέει να φύγει, προσπαθήστε να αυξήσετε τις ώρες του βραδινού ύπνου σας. Πώς;

-Αποφύγετε την καφεΐνη, ειδικά τις απογευματινές ώρες. Προτιμήστε ένα ποτήρι ζεστό γάλα, το ασβέστιο του οποίου έχει μυοχαλαρωτική δράση.

-Φροντίστε να μην έχετε μεγάλες διακυμάνσεις στην ώρα που πηγαίνετε για ύπνο από τη μία μέρα στην άλλη, γιατί έτσι διαταράσσεται το βιολογικό σας ρολόι. Ορίστε μια ώρα και ακολουθήστε την πιστά καθημερινά.

-Μην αφήνετε το φως ανοιχτό. Ακόμη κι αν δεν σας δυσκολεύει στον ύπνο, το σώμα μας χρειάζεται σκοτάδι για την παραγωγή μελατονίνης, η οποία βοηθάει στη ρύθμιση του κιρκαδικού ρυθμού.

-Δοκιμάστε χαλαρωτικά βότανα όπως βαλεριάνα, μέλισσα, χαμομήλι ή αιθέρια έλαια λεβάντας, χαμομηλιού, πορτοκαλανθού στο μπάνιο σας.

-Μην φάτε βαριά πριν κοιμηθείτε, αλλά μην πάτε και πεινασμένοι για ύπνο. Φροντίστε να έχετε φάει κάτι ελαφρύ 1 ώρα πριν πέσετε στο κρεβάτι.

-Ξεχάστε για λίγο τα προβλήματά σας. Αν σας βοηθάει ακούστε χαλαρωτική μουσική και προσπαθήστε να αποβάλλετε το στρες της ημέρας. Τα προβλήματα θα βρίσκονται πάλι εκεί το πρωί που θα ξυπνήσετε κι εσείς θα τα αντιμετωπίσετε καλύτερα, αν έχετε κοιμηθεί ποιοτικά.