Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις: Aκόμη ακμαίες, αλλά ως πότε; ...

Η δημοσιονομική κατάσταση που ισχύει για την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια -και, απ’ ότι φαίνεται, θα ισχύει και για το προσεχές μέλλον χωρίς να είναι ορατές κάποιες ενδείξεις ραγδαίας βελτίωσης βραχυπρόθεσμα/μεσοπρόθεσμα- καλός ή κακώς έχει θέσει το στενό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Όπως είναι φυσικό τα προβλήματα είναι πολλά και μεγάλα. Ταυτόχρονα όμως τίθενται επιτακτικότερα από ποτέ και οι απαιτήσεις για εξορθολογισμό και, επιτέλους, ουσιαστική αντιμετώπιση χρόνιων ζητημάτων που έως τώρα έμεναν ανέγγιχτα λόγω διαφόρων συμφερόντων (εκτός και εντός Στρατεύματος), αγκυλώσεων και ιδεοληψιών. Και όλα αυτά με κύριο γνώμονα την αποφυγή οποιασδήποτε έκπτωσης στην Εθνική Άμυνα της χώρας παρά τα ασφυκτικά (και, οσονούπω, ασφυκτικότερα) οικονομικά δεδομένα στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε. Με την παρούσα ανάρτηση λοιπόν, θα αναφερθούμε ακροθιγώς και εντελώς συνοπτικά στη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί, ώστε να γίνουν αντιληπτά και τα πραγματικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.
Το προσωπικό
Μέσα από πολλές συζητήσεις που είχαμε με εν ενεργεία στελέχη όλο αυτό το διάστημα, προκύπτουν τα εξής γενικά συμπεράσματα.
Κατ’ αρχάς υφίσταται μείζον ζήτημα στο ηθικό του προσωπικού λόγω:
-Γενικότερης αβεβαιότητας για το μέλλον.
-Ραγδαίας μείωσης του εισοδήματός τους, χωρίς καμίαν απολύτως ελάφρυνση στις υποχρεώσεις τους.
-Ενασχολήσεώς του με ολοένα και περισσότερα καθήκοντα που παλαιότερα ήταν εφικτό να καλυφθούν με άλλους τρόπους λόγω μεγαλύτερης οικονομικής ευχέρειας.
Δεύτερον μείζον πρόβλημα είναι αυτό της μαζικής γήρανσης του μόνιμου προσωπικού, κυρίως λόγω της αδυναμίας προσλήψεων νέων ΕΠ.ΟΠ. και της αναπότρεπτης αύξησης του μ.ό. ηλικίας των υπαρχόντων.
Παρ’ όλα αυτά, παρατηρείται το εξής θετικό: το αίσθημα εκπληρώσεως του καθήκοντος όχι απλώς παραμένει ακμαίο, αλλά γίνεται συνεχώς εντονότερο. Και αυτό λόγω της αλλαγής που έχει επέλθει στην νοοτροπία των στελεχών. Εκεί, της γενικής «δημοσιο-υπαλληλικής» στάσης του παρελθόντος, υπερισχύει πλέον ο επαγγελματισμός και η έμφυτη υποχρέωση για υλοποίηση των απαιτουμένων που υπαγορεύει το Καθήκον. Αυτό άλλωστε συμβαδίζει και με την εξέλιξη της στρατιωτικής τεχνολογίας, όπου τα σύγχρονα μέσα που βρίσκονται σε υπηρεσία σήμερα απαιτούν πλήρως συνειδοτοποιημένους επαγγελματίες για την ορθή χρήση και συντήρησή τους. Αλλιώς δεν είναι παρά πανάκριβες «καθιστές πάπιες» («sitting ducks») κατά το αμερικακότερον…
Τα μέσα
Και όντως, με όσους έχουμε κατά καιρούς συνομιλήσει, μας διαβεβαιώνουν ότι από τεχνικής πλευράς οι Ένοπλες Δυνάμεις καταφέρνουν και «κρατιούνται» σε επίπεδο απρόσμενα καλό δεδομένων των συνθηκών. Και αναφερόμαστε κυρίως στις διαθεσιμότητες των βασικών οπλικών συστημάτων και μέσων οι οποίες και παραμένουν υψηλές (προσοχή: όχι τέλειες), όπως έντονα έχουμε πει και σε παλαιότερες σχετικές αναρτήσεις μας προς διάψευση κάθε λογής …καλοθελητών. Και αυτό οφείλεται τόσο στην προσπάθεια του προσωπικού, όπως προείπαμε, όσο και στον έξυπνο επιχειρησιακό σχεδιασμό που εφαρμόζεται.
Στο Στρατό Ξηράς έχει επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση των Εργοστασίων Βάσης, μέσω της αύξησης της παραγωγικότητάς τους. Από την πλευρά του το Πολεμικό Ναυτικό επιδεικνύει αξιοθαύμαστη προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα, επιτυγχάνοντας εντυπωσιακές διαθεσιμότητες, που σε κάποιες περιπτώσεις είναι μεγαλύτερες ακόμη και από εκείνες της προ κρίσεως περιόδου! Ακόμη και για παλαιά πλοία όπως οι Φ/Γ “S” έχει επιτευχθεί η διατήρηση της μαχητικής τους ικανότητας και της διαθεσιμότητας (η οποία μάλιστα θα αυξηθεί περαιτέρω με την πρόσφατη άφιξη και των μεγάλων ποσοτήτων ανταλλακτικών από τα ΗΑΕ) παρά τα όποια προβλήματα εμφανίστηκαν κατά διαστήματα στην υποστήριξη διαφόρων απαρτιών τους λόγω παλαιότητας. Και εκεί η λύση ήλθε μέσα από την προσεκτική χρήση και συντήρηση. Έτσι, δεν μας προκαλεί εντύπωση (αν και στους απέναντι…. προκάλεσε!) η 100% διαθεσιμότητα που επέδειξαν για παράδειγμα τα πλοία της ΔΦΓ σε πρόσφατη άσκηση «Αστραπή», στην οποία συμμετείχαν και οι 13 φρεγάτες του Στόλου! Ανάλογα ισχύουν και για τα υποβρύχια όπου με σωστό σχεδιασμό και συνδυασμό των αναγκών τακτικών και έκτακτων συντηρήσεων αλλά και των παραδόσεων/τοποθετήσεων νέων συστοιχιών συσσωρευτών στα Type-209, σχεδόν ποτέ δεν παραμένουν ταυτόχρονα εκτός υπηρεσίας περισσότερα από ένα σκάφη. Τα αποτελέσματα φάνηκαν και στη πρόσφατη άσκηση «Καταιγίς 2015» στην οποία συμμετείχαν 12 από τις 13 φρεγάτες και 8 από τα 10 υποβρύχια! Με τις μεθόδους αυτές επιχειρείται να αντισταθμιστεί κατά το δυνατό η αδυναμία πρόσκτησης νέων μονάδων για τον Στόλο.
Ανάλογα, τέλος, ισχύουν και για την Πολεμική Αεροπορία. Εκεί η έμφαση έχει δοθεί στην διατήρηση των μέγιστων δυνατών διαθεσιμοτήτων στα μαχητικά αεροσκάφη τα οποία σηκώνουν το βάρος του καθημερινού ακήρυχτου πολέμου πάνω από το Αιγαίο αλλά αποτελούν και το βασικό αποτρεπτικό χαρτί για κάθε περαιτέρω σκέψη του εχθρού. Το αξιόμαχο του στόλου των μαχητικών αποδεικνύεται και στις πολλαπλές, πολυήμερες και πολύπλοκες συνεκπαιδεύσεις με ξένες αεροπορικές δυνάμεις (Αμερικάνους, Ισραηλινούς, Αιγύπτιους, Πολωνούς κτλ.) που πραγματοποιούνται απροβλημάτιστα -και, μάλιστα, με σαφώς βελτιωμένα χαρακτηριστικά από ποιοτικής απόψεως σε σχέση με το παρελθόν- όλο αυτό το διάστημα. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι ξένοι συνεκπαιδευόμενοι έφυγαν έχοντας τις καλύτερες των εντυπώσεων για το μαχητικό επίπεδο των Ελλήνων συναδέλφων τους, Ιπταμένων και τεχνικών. Και δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά τα πράγματα εάν αναλογιστεί κανείς ότι στις 10 ημέρες της ΤΑΜΣ «Ηνίοχος 2015» πραγματοποιούνταν ημερισίως σταθερά πάνω από 80 έξοδοι -οι μισές περίπου, νυχτερινές- ελληνικών αεροσκαφών που συμμετείχαν σε αυτήν, χωρίς να διαταραχθεί το παραμικρό στο υπόλοιπο πρόγραμμα των πολεμικών Μοιρών (τακτική εκπαίδευση, επιφυλακές κλπ.)! Για να επιτευχθούν όλα αυτά όμως χρειάστηκε κι εδώ έξυπνος σχεδιασμός, η υλοποίηση του οποίου απαίτησε κάποιες άλλες «θυσίες». Έτσι, για να κρατηθούν ψηλά οι διαθεσιμότητες των μαχητικών και να αφιερωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι πόροι εκεί, απαιτήθηκαν ορισμένοι συμβιβασμοί στις διαθεσιμότητες των υπολοίπων μέσων (π.χ. εκπαιδευτικά και μεταγωγικά αεροσκάφη), μειώνοντάς τες στα ελάχιστα απαραίτητα επίπεδα για την υλοποίηση των σχεδιασμένων δραστηριοτήτων. Αυτή είναι εξήγηση σε διάφορες σχετικές αναφορές που τόσο ανεύθυνα δημοσιεύουν κατά καιρούς διάφοροι «επαγγελματίες» του ειδικού Τύπου, αδιαφορώντας για τη ζημιά που προκαλούν με την «αποκάλυψη» ευαίσθητων στοιχείων, που δημοσιευόμενα μεμονωμένα δείχνουν απλώς διαστρεβλωμένη τη πραγματικότητα και τίποτε άλλο.
Τα παραπάνω δεν έχουν σκοπό το εφησυχασμό. Κάθε άλλο. Αποτελούν «καμπανάκι» προς την -όποια- Πολιτική Ηγεσία πως η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον και πως δεν είναι δυνατόν όλα να βασίζονται σε έκτακτους σχεδιασμούς ή στη φιλοτιμία και στο κόπο του προσωπικού χωρίς καμία κίνηση για ενίσχυση/ανανέωση του υλικού.
Οι προτεραιότητες για το άμεσο μέλλον
Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη να τεθούν ορισμένες προτεραιότητες, οι οποίες προκύπτουν σαφώς από τα παραπάνω. Πρώτα και κύρια πρέπει να επιλυθούν να προβλήματα που απασχολούν το προσωπικό ώστε αφενός να αναπτερωθεί το πληγωμένο ηθικό του, αφετέρου να ανταμειφθεί εμπράκτως το αίσθημα καθήκοντος που επιδεικνύει όλο αυτό το διάστημα. Επίσης πρέπει να βρεθεί άμεσα λύση στο αίσθημα της μαζικής γήρανσης και της υποεπάνδρωσης. Ο θεσμός των ΟΒΑ πρέπει να αναπτυχθεί και να εφαρμοστεί περαιτέρω, αλλά και να βρεθούν και άλλες προσωρινές λύσεις. Μία από αυτές θα ήταν η εθελοντική παράταση της θητείας, ενδεικτικά για στρατεύσιμους που θέλουν να υπηρετήσουν στις Ειδικές Δυνάμεις ή που κατέχουν εξειδικευμένες ειδικότητες (π.χ. στον τομέα της Ιατρικής, της μηχανολογίας ή των ηλεκτρονικών/πληροφορικής) και αυτοβούλως δηλώνουν ότι θέλουν να παραμείνουν στο Στράτευμα και πέραν του 9μήνου. Μπορεί αυτοί να μην είναι πολλοί, αλλά ακόμη και μερικές δεκάδες άτομα να εξευρεθούν με αυτόν τον τρόπο και να προσφέρουν ότι μπορούν έστω και για λίγους μήνες, είναι αναμφίβολα ένα κέρδος χωρίς κανένα κόστος. Εξάλλου, γενική αύξηση της θητείας δεν θα είχε σήμερα κάποιο ιδιαίτερο νόημα εάν πρώτα δεν υλοποιηθεί γενναία δομική αναδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων, ριζική αλλαγή του ισχύοντος σκεπτικού γύρω από την εκπαίδευση και την αξιοποίηση των στρατευσίμων και βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης/εργασίας και των απολαβών τους (όχι των άμεσα οικονομικών αλλά, για παράδειγμα, επαναφορά των τριών δωρεάν «καταστάσεων επιβιβάσεως» -η κατάργηση των δύο εκ των οποίων ήταν απαράδεκτη ενέργεια με εμφανείς επιπτώσεις και στο ηθικό), ώστε να μην αντιμετωπίζονται ως προσωπικό «β’ κατηγορίας». Όσον αφορά τα μόνιμα στελέχη, στο ερώτημα που θα βρεθούν χρήματα για αποκατάσταση των μισθών τους, μία πρώτη πρόχειρη απάντηση είναι η αξιοποίηση της ανεκμετάλλευτης ακίνητης περιουσίας (συμπεριλαμβανομένων των 13 ΚΑΑΥ και 81 ΛΑΦ). Ειδικά για τα ΚΑΑΥ θα μπορούσε να υπάρξει σχετική συμφωνία με τον ΕΟΤ για δωρεάν ή έναντι μικρού αντιτίμου διακοπές ενός αριθμού στελεχών των Ε.Δ. και των Σ.Α. κάθε χρόνο, ενώ οι Λέσχες θα μπορούσαν να αντικατασταθούν με εκπτωτικές κάρτες με τις οποίες τα στελέχη και οικογένειές τους θα αγοράζουν φθηνά τρόφιμα και ήδη πρώτης ανάγκης ή υπηρεσίες εστίασης από το ελεύθερο εμπόριο χωρίς να απασχολείται προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων με αυτά τα πάρεργα.
Ως προς το υλικό τώρα, κύρια προτεραιότητα αναμφίβολα πρέπει να είναι η διατήρηση του αξιόμαχου των υπαρχόντων μέσων και η απροβλημάτιστη συνεχής ροή ανταλλακτικών/αναλωσίμων, καυσίμων και πυρομαχικών για αυτά. Επίσης πρέπει να δρομολογηθεί το ταχύτερο ο εκσυγχρονισμός/αναβάθμιση των βασικών εξ αυτών (φρεγάτες ΜΕΚΟ, μαχητικά F-16 και Mirage) αλλά και η προμήθεια δευτερευόντων υλικών (π.χ. ζεύξεις δεδομένων, σύγχρονα όπλα και ατρακτίδια αεροσκαφών ή νέες τορπίλες υποβρυχίων) που εμμέσως θα αυξήσουν κατακόρυφα το μαχητικό επίπεδο του κύριου υλικού. Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως τέτοιες δαπάνες δεν αποτελούν πολυτέλεια, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για να μην απαξιωθούν ήδη υπάρχοντα μέσα, η απόκτηση των οποίων στοίχισε πανάκριβα και σε διαφορετική περίπτωση η ίδια η συνέχιση της παρουσίας τους ως έχουν θα μετατραπεί σε σπατάλη. Τα ίδια ισχύουν και για τα υλικά του μαχητή, για τον εμπλουτισμό των οποίων μάλιστα έχουμε προτείνει ανέξοδες λύσεις. Από εκεί και πέρα πρέπει να επιδιωχθεί η δωρεάν ή έναντι συμβολικού τιμήματος απόκτηση αξιόπιστου υλικού από τα αποθέματα χωρών όπως οι ΗΠΑ (με τις οποίες οι σχετικές διαδικασίες πάγωσαν αδικαιολόγητα) και όχι μόνο. Στη περίπτωση των ήδη αποδεσμευμένων υλικών EDA είχαμε αναφερθεί αναλυτικά εδώ.
Τέλος, ως προς τις αναγκαίες δομικές αλλαγές, αναμένουμε να δούμε κάποια στιγμή γενναίες και ριζοσπαστικές αναμορφώσεις και εξορθολογισμό. Για την απλή και μόνο αναφορά στην αναδιοργάνωση των μάχιμων Μονάδων και Σχηματισμών θα απαιτούνταν μια ξεχωριστή ανάρτηση. Γι’ αυτό θα κλείσουμε με δύο μόνο ενδεικτικά παραδείγματα από τον τομέα των στρατιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αναρωτιόμαστε λοιπόν, πως είναι δυνατόν εν έτει 2015 να:
-μην ενοποιούνται (τουλάχιστον, εάν όχι να καταργηθούν πλήρως) η ΣΣΑΣ και η ΣΑΝ,
-μην ενοποιούνται ΣΙΡ, ΣΥΔ και ΣΤΥΑ.
Όταν θα αλλάξουν αυτά, θα έχουμε κάνει ένα αποφασιστικό βήμα σε επίπεδο νοοτροπίας…





http://espekm.gr/home/?p=8631















e-amyna.com