Μετά την ανάφλεξη της πρώην Γιουγκοσλαβίας στη δεκαετία του 1990, η παλαιά πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης φάνηκε να εισέρχεται σε μια περίοδο σταθεροποίησης, πολιτικής και οικονομικής ανάπτυξης, με τελικό –και ρεαλιστικό– στόχο την ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Ακόμη και το εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου έδειχνε ότι θα μπορούσε να επιλυθεί σε βάθος χρόνου μέσω διαπραγματεύσεων.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, το θερμόμετρο ανέβηκε όσον αφορά τόσο τις διεθνοτικές σχέσεις στην πΔΓΜ όσο και τις σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας. Στη μεν πρώτη περίπτωση, η πλειονότητα των ειδικών αναλυτών προειδοποιούσε εδώ και καιρό ότι η στάση του κ. Γκρούεφσκι, που έδιδε σαφή προτεραιότητα στη διατήρηση της πολιτικής κυριαρχίας του σε βάρος των μακροπρόθεσμων συμφερόντων της χώρας του, θα συνέβαλλε στην όξυνση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο κύριες εθνοτικές ομάδες, τους Σλαβομακεδόνες και τους Αλβανόφωνους. Η τρέχουσα αστάθεια στη γειτονική χώρα αποτελεί ασφαλώς σοβαρή πηγή ανησυχίας και για την Ελλάδα. Παρά τις αναφορές στη διαμάχη για την ονομασία ως συμπληρωματικό αίτιο αστάθειας, η σχεδόν πλήρης απώλεια της εναπομείνασας αξιοπιστίας της κυβέρνησης Γκρούεφσκι θα αποτρέψει τυχόν σοβαρές πιέσεις προς την Αθήνα για αλλαγή πολιτικής. Ουσιαστική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για την ονομασία δεν θα πρέπει να αναμένεται παρά μόνο μετά την πολιτική σταθεροποίηση της πΓΔΜ, ενδεχομένως ύστερα από εκλογές. Ασφαλώς, η Ελλάδα δεν μπορεί, και δεν επιθυμεί, να επηρεάσει τις εσωτερικές εξελίξεις στα Σκόπια αλλά μια, έστω και παρασκηνιακή, επίδειξη διπλωματικού ενδιαφέροντος για τη σταθερότητα στην πΓΔΜ ασφαλώς θα αποσπούσε θετικά σχόλια σε ευρωπαϊκές καγκελαρίες και στην Ουάσιγκτον.
Η διαφαινόμενη σκλήρυνση της στάσης της αλβανικής πλευράς σε ζητήματα όπως η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα (αλλά και η πολιτική αναβάθμιση του κόμματος των Τσάμηδων) αποτελεί την αναμενόμενη συνέχεια της πολιτικής που έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια η σημερινή αλβανική ηγεσία. Αν και καλό είναι να αποφευχθούν δηλώσεις και ενέργειες που θα δυναμιτίσουν άνευ οφέλους τις διμερείς σχέσεις, χρήσιμη θα ήταν μια διακριτική υπενθύμιση ότι η άνευ όρων στήριξη της ευρωπαϊκής πορείας της Αλβανίας από την Ελλάδα δεν θα πρέπει να θεωρείται απολύτως δεδομένη.
Ωστόσο, επειδή η Αλβανία (αλλά και η πΓΔΜ) ανήκει στον χώρο άμεσης ελληνικής οικονομικής επιρροής και στρατηγικού ενδιαφέροντος, η επίλυση διμερών προβλημάτων θα πρέπει μεσο-μακροπρόθεσμα να αποτελέσει κεντρική επιδίωξη. Μια γενικότερη συνεννόηση με τα Τίρανα, που θα περιλαμβάνει όσο περισσότερα από τα αρκετά ανοιχτά μέτωπα, θα διευκολυνθεί αν παράλληλα εντατικοποιηθούν οι συνομιλίες για μελλοντική αναγνώριση του Κοσόβου, η οποία θα οριστικοποιηθεί ταυτόχρονα με την επίλυση όλων των ελληνο-αλβανικών θεμάτων, ενώ το ζήτημα θα μπορούσε να συνδεθεί με έμμεσο τρόπο με το ζήτημα της ονομασίας. Η Ελλάδα θα πρέπει να ετοιμάσει ένα πακέτο «κινήτρων», ώστε στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας να αντιμετωπιστούν όλα αυτά τα ζητήματα. Και παράλληλα, η Αθήνα οφείλει να συνεργαστεί με όλες τις μετριοπαθείς δυνάμεις στην περιοχή για τη διαχείριση του λεγόμενου «αλβανικού παράγοντα» στα Βαλκάνια.
Θάνος Π. Ντόκος
Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tο μπλοκ μας δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές, και διατηρούμε το δικαίωμα να μην δημοσιεύουμε συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια όπου τα εντοπίζουμε.
Όσοι επιθυμούν να παίρνουν τις αναρτήσεις από το μπλογκ μπορούν να το κάνουν ελεύθερα με την παράκληση όπως σαν πηγή ενημέρωσης να αναφέρουν το ιστολόγιο μας.
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.