ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΕΣ:"ΣΤΟ ΠΕΛΑΓΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ" ...

«Οταν έρχομαι εδώ για τη βάρδια ηρεμώ. Κάνω τις δουλειές μου, φορτίζω τις μπαταρίες μου, έρχομαι στα ίσα μου. Είναι σαν ψυχανάλυση».

Ο 37χρονος Περικλής Σταυρόπουλος είναι φαροφύλακας στο Ταίναρο. Γεννήθηκε στο Αιγάλεω, μεγάλωσε στο Παγκράτι, αλλά στο φως των φάρων βρήκε τον προορισμό του. Εδώ κι έξι χρόνια ζει για 10 μέρες τον μήνα στην εσχατιά της ηπειρωτικής Ελλάδας και των Βαλκανίων.
Είναι ένας από τους 60 φαροφύλακες της Ελλάδας, όλοι μέλη του Πολεμικού Ναυτικού, που χτυπούν σκοπιές σε νησιά, βραχονησίδες κι απομακρυσμένα ακρωτήρια. «Για να ζήσεις εδώ πρέπει να είσαι και λίγο χαμαιλέοντας, να προσαρμόζεσαι στις συνθήκες και τις δυσκολίες. Να αντέχεις τη μεγάλη μοναξιά». Οταν φτάνει η ώρα της βάρδιας οδηγεί μέχρι τα Κοκκινόγεια, το τελευταίο χωριό, και μετά περπατά 2,5 χιλιόμετρα σε μονοπάτι. Δεν χρειάζεται να κουρδίζει τον φάρο όλη νύχτα, ούτε να τον εφοδιάζει με φωτιστικό πετρέλαιο, αφού σχεδόν όλα γίνονται πλέον αυτόματα με ηλεκτρικό ρεύμα και φωτοβολταϊκά. Φροντίζει όμως να δουλεύουν όλα ρολόι.
«Κάθε εποχή έχει την ομορφιά της και τις δυσκολίες της στο Ταίναρο». Το καλοκαίρι οι τουρίστες καταφθάνουν σε μπουλούκια. «Η μεγαλύτερη που έχω δει ήταν μια 87χρονη ορειβάτισσα από τη Γερμανία». Τους χειμώνες είναι αλλιώς. Η μοναξιά πέφτει βαριά στα 140 τ.μ. του φαρικού συγκροτήματος που εξέπεμψε πρώτη φορά φως το 1887. «Συχνά περνά το 10ήμερο χωρίς να μιλήσω σε άνθρωπο». Τσεκάρει, συντηρεί κι επισκευάζει μηχανήματα και κτίρια, διαβάζει ιστορικά μυθιστορήματα, ακούει μουσική, ζεσταίνεται με σόμπα πετρελαίου, πλένεται με το νερό της στέρνας. Και απολαμβάνει τη θέα της κακοκαιρίας από τον πύργο. «Το χειμώνα ένας φυσιολογικός καιρός εδώ είναι 6 μποφόρ. Πριν τρία χρόνια φυσούσε 11-12 μποφόρ. Η ανεμοθύελλα κάλυπτε όλο το φανάρι». Οταν δεν είναι στο Ταίναρο, έχει να φροντίζει άλλα μικρότερα φανάρια γύρω τα οποία εποπτεύει...
Νοτιότερα, στα Κύθηρα, ο 35χρονος Μιχάλης Ντοκόπουλος έχει στην αρμοδιότητά του από το 2008 τους δύο φάρους (Μουδάρι και Καψάλι) και τους φανούς του νησιού. Οταν ήταν πιτσιρικάς διάβασε το βιβλίο «Ο φάρος στην άκρη του κόσμου» του Ιούλιου Βερν. Τότε σκέφτηκε πρώτη φορά να γίνει φαροφύλακας. «Δεν έχω μεγάλες στεναχώριες με τη μοναξιά. Οταν μπήκα στο ΠΝ είχα βαρεθεί τη ζωή της Αθήνας, το στρες και είπα να δοκιμάσω κάτι άλλο», μας λέει από το τηλέφωνο, ενώ πίσω του λυσσομανά ο αέρας. Μεγάλωσε στη Νέα Σμύρνη. Δεν έχει μετανιώσει ούτε δευτερόλεπτο για την επιλογή του. Κι ας πρέπει να περπατήσει, ενίοτε με καταιγίδες, 1.200 μέτρα για να φτάσει στο Μουδάρι. Τι του λείπει; «Τίποτα. Εχω βρει την ησυχία μου στους φάρους».
Αρκετά ναυτικά μίλια μακρύτερα, στη βραχονησίδα Πασάς στις Οινούσσες Χίου, ο 45χρονος Κωνσταντίνος Διοματάρης κάνει τη δική του βάρδια, απέναντι από τις τουρκικές ακτές. «Μεγάλωσα σε ένα μικρό νησί, τα Ψαρά. Εχω συνηθίσει στη μοναχική ζωή. Δεν είμαι παιδί της πόλης».
Ζει στον ακριτικό φάρο από το 2001, σε βάρδιες κι αυτός των 10 ημερών. Η οικογένειά του ζει στη Χίο. «Εδώ φροντίζεις να είσαι όσο πιο προσεκτικός μπορείς, να μην τραυματιστείς, αν και υπάρχει πάνω στο νησάκι γιατρός στο στρατιωτικό φυλάκιο». Τον χειμώνα παλεύει με το κρύο και τους ανέμους. Εχει τύχει να αποκλειστεί και να μείνει 16 μέρες πάνω στον βράχο. «Πρέπει να αγαπάς τη θάλασσα και να αντέχεις τη μοναξιά. Εγώ τη διάλεξα αυτή τη δουλειά, επειδή γεννήθηκα μέσα στη θάλασσα. Μ' αρέσει η ησυχία και η αντάρα της. Ερχομαι εδώ και ηρεμώ από τις έννοιες».
Τα τελευταία χρόνια ξυπνά συχνά τις νύχτες από καραβιές προσφύγων που βγαίνουν στην ακτή κάτω από τον φάρο. «Τους ακούς ξαφνικά έξω από το παράθυρό σου». Στα Ψαρά μεγάλωσε με τις ιστορίες παλιών φαροφυλάκων, ανθρώπων που μάζευαν ξύλα για να μαγειρέψουν και ξενυχτούσαν δίπλα στα φανάρια για να κουρδίζουν τον φάρο.
Βιομηχανικά μνημεία με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική
Σχέδιο αναδοχής για τα πέτρινα στολίδια
Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 144 πέτρινοι παραδοσιακοί φάροι και φανοί, που κατασκευάστηκαν στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ού αιώνα. Οι περισσότεροι καταστράφηκαν κι επισκευάστηκαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και σήμερα είναι βιομηχανικά μνημεία με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική.
Οι 58 είναι σε καλή κατάσταση, επανδρωμένοι ή επιτηρούμενοι από φαροφύλακες. Οι υπόλοιποι 86 χρήζουν αναστήλωσης. Η Υπηρεσία Φάρων, που ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό, αποκαθιστά φάρους με αυτεπιστασία, με δωρεές δημόσιων οργανισμών ή ιδιωτών και με κοινοτικά κονδύλια (ΕΣΠΑ).
Σχέδιο για αναγέννηση
Πρόσφατος νόμος εισήγαγε τον περασμένο Αύγουστο μια νέα μέθοδο, την αναδοχή φάρων. «Επιθυμούμε να αυξηθεί ο ρυθμός αναγέννησης των κατεστραμμένων πέτρινων φάρων και γι' αυτό προχωράμε στη διαδικασία αναδοχής», διευκρινίζει ο διοικητής της ΥΦ, αρχιπλοίαρχος Μαρίνος Δερμεντζούδης.
Με άλλα λόγια, θα μπορούν πλέον ΟΤΑ και άλλοι δημόσιοι φορείς, ιδιώτες, νομικά πρόσωπα και μη κερδοσκοπικά σωματεία να γίνονται «νονοί» ενός ή περισσοτέρων φάρων, αναλαμβάνοντας το κόστος αναστήλωσής τους, με αντάλλαγμα το δικαίωμα να μπορούν να διαφημιστούν ως αναστηλωτές του φάρου, να μπορούν να μείνουν στον φάρο ή να τον χρησιμοποιήσουν για πολιτιστικούς σκοπούς (πχ. διοργάνωση εκδηλώσεων, εκθέσεων, μουσείο κ.λπ.) μεριμνώντας να μην προσβάλουν τα ήθη και έθιμα της τοπικής κοινωνίας και τη δημόσια εικόνα του ΠΝ.
«Οι φάροι δεν πουλιούνται. Αλλο ανάδοχος, άλλο ιδιοκτήτης», σπεύδει να εξηγήσει ο κ. Δερμεντζούδης και συμπληρώνει: «Εμείς είμαστε αντίθετοι στην όποια εμπορική εκμετάλλευση των φάρων. Οι ανάδοχοι δεν θα μπορούν π.χ. να χτίσουν πισίνες ή να αλλάξουν τη φυσιογνωμία τους».
Το πλαίσιο
Οι λεπτομέρειες για τη διαδικασία της αναδοχής, η οποία έχει προκαλέσει ενδιαφέρον και αντεγκλήσεις, θα διευκρινιστούν με ΚΥΑ που αναμένεται να εκδοθεί προς τον Δεκέμβρη, αν και δεν αποκλείεται αυτή να καθυστερήσει.
Δεν είναι όμως μόνο οι πέτρινοι παραδοσιακοί φάροι. Σε όλη την Ελλάδα λειτουργούν σήμερα 1.544 φανοί, φάροι, φωτοσημαντήρες και διάφοροι άλλοι πυρσοί.
Οι αξιωματικοί του ΠΝ όλα αυτά τα χρόνια έχουν δει πολλά. Από βανδαλισμούς και καταστροφές (ακόμη και σε ακατοίκητα νησάκια) μέχρι και κλοπές μπαταριών από διάφορα φανάρια, προφανώς από ασυνείδητους παράνομους ψαράδες που νομίζουν πως μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στις βάρκες τους, αλλά γρήγορα διαπιστώνουν το αντίθετο αφού είναι ειδικά φτιαγμένες για φωτοβολταϊκά...
Χανιά
Κατασκευάστηκε στα 1595-1601 από τους Ενετούς ως πυρσός ανοιχτής φλόγας. Τον 19ο αιώνα επισκευάστηκε από τους Αιγυπτίους με μορφή μιναρέ. Το 1864 περιήλθε στη Γαλλική Εταιρεία Οθωμανικών Φάρων.
Σαπιέντζα
Με οκτάγωνο πύργο και μαρμάρινα τμήματα θεωρείται ο ομορφότερος ελληνικός φάρος. Η παράδοση θέλει τη βασίλισσα Βικτωρία της Αγγλίας να επιστρατεύει τους καλύτερους αρχιτέκτονες για την κατασκευή του. Το φως του άναψε το 1887 και ήταν τόσο δυνατό που οι γυναίκες απέναντι... βλέπανε και υφαίνανε.
Σίδερος Κέρκυρας
Βρίσκεται στη δυτική έπαλξη του φρουρίου της Κέρκυρας. Πρωτολειτούργησε το 1822 από τη βρετανική Ιόνιο Πολιτεία και θεωρείται από τους παλαιότερους που έχει κατασκευαστεί επί ελληνικού εδάφους.
Μαλέας
Με πύργο 15 μέτρων λειτούργησε το 1883. Ο καβο-Μαλιάς είναι ο εφιάλτης των ναυτικών. Σε διήγημα του 1938 δημοσιογράφος μιλά για φαροφύλακα που έβλεπε μια σκούνα - φάντασμα σε κάθε ναυάγιο...
Ταίναρο
Με πύργο 16 μέτρων πρωτολειτούργησε το 1887. Αναστηλώθηκε πρόσφατα με χορηγία του Ιδρύματος Λασκαρίδη, όπως και ο Μαλέας. Βρίσκεται κοντά σε σπηλιά - πύλη του Αδη, κατά την παράδοση.


ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ










yahoo.com