ΦΩΤΟ--KYΠΡΟΣ,ΝΑΥΤΙΚΗ ΒΑΣΗ Μαρί, 11η Ιουλίου: 3 χρόνια από την αποφράδα εκείνη ημέρα… «Έναν άνθρωπο ζωντανό ρε φίλε…» ...

Δεν υπήρχε άνθρωπος ζωντανός εκείνη την ημέρα. Ήταν η 11η Ιουλίου πριν από τρία χρόνια. Η ημέρα του Ιούλη του ’11 που ο ήλιος δεν πρόλαβε να ανατείλει. Οι δύο στρατιώτες μόλις είχαν συνέλθει από την έκρηξη που, στις 5:47 το ξημέρωμα, πριν προλάβει ο ήλιος να σταθεί στη θέση του, πήρε και σήκωσε στην κυριολεξία τη ναυτική βάση.

Άνοιξαν τα μάτια από το πρώτο σοκ και αποφάσισαν ότι δεν έπρεπε να είναι μόνο εκείνοι οι δύο ζωντανοί. Έπρεπε κάπου εκεί μέσα στα συντρίμμια, μέσα στις στάχτες και τα πυρωμένα σίδερα να υπήρχαν κι άλλοι ζωντανοί, έστω βαριά τραυματίες. Τίποτα… Μπροστά τους έβλεπαν μόνο καμένα κορμιά.

Το βίντεο με τα όσα έζησαν οι δύο στρατιώτες μερικά λεπτά μετά τη φονική έκρηξη των 98 εμπορευματοκιβωτίων στη ναυτική Βάση Ευάγγελος Φλωράκης, είδε το φως της δημοσιότητας μερικές μέρες αργότερα. Πέρασε απαρατήρητο ίσως τότε, γιατί μέσα στο θυμό, το θρήνο και τις δεκάδες χιλιάδες πληροφορίες που ανά δευτερόλεπτο έβγαιναν στη δημοσιότητα, ήταν απλώς ένα από τα πολλά βίντεο ντοκουμέντα που μετέδωσαν τα ηλεκτρονικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Κι όμως, οι φωνές των δύο στρατιωτών, η αγωνία τους, η ανάγκη τους να βρουν έστω και ένα ζωντανό έστω και βαριά τραυματισμένο, συγκλονίζει.

Τι να έγιναν άραγε τρία χρόνια μετά εκείνα τα δύο παιδιά, γιατί παιδιά ήταν, ναύτες που πήραν ένα μισοκατεστραμμένο υπηρεσιακό όχημα και βγήκαν στην αναζήτηση για «έναν άνθρωπο, έναν ζωντανό ρε φίλε». Δεν υπήρχε ζωντανός εκεί που έψαχναν. Εκεί που όπως οι ίδιοι λένε μεταξύ τους: «εν έσιει τίποτε άλλο να παίξει». Μόνο άψυχα καμένα κορμιά.

Τα 98 εμπορευματοκιβώτια που είχαν αρχίσει το ταξίδι τους από το 2009 με άλλο προορισμό αλλά… στοιβάχθηκαν όπως-όπως, κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό κυπριακό ήλιο και η πυρίτιδα που κουβαλούσαν στα σπλάχνα τους σιγόβραζε για δύο και πλέον χρόνια, ξέρασαν τελικά θάνατο.

Τα εμπορευματοκιβώτια, έστελναν τις προειδοποιήσεις τους. Μέρες πριν είχαν αρχίσει να «φουσκώνουν» και να διογκώνονται. Ώρες προηγουμένως άρχισαν να βρυχώνται βγάζοντας κατά διαστήματα πύρινες γλώσσες από τα σωθικά τους.

Από τις πρώτες ώρες της 11ης Ιουλίου 2011, είχε αρχίσει ο τρόμος. Πρώτα οι στρατιωτικοί, ύστερα οι πυροσβέστες. Μετά όλοι μαζί προσπαθούσαν να κουμαντάρουν το θεριό που είχε ξυπνήσει και χτυπιόταν εγκλωβισμένο στο σιδερένιο του κλουβί.

Κάποιοι άλλοι μερικά μέτρα πιο πέρα, έδιναν τη δική τους μάχη. Προσπαθούσαν να καταλάβουν τι γινόταν δίπλα τους. Ήταν τα μέλη της βάρδιας του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού στο Βασιλικό. Χιλιάδες οι βλάβες εκείνο το βράδυ. Η υγρασία, όπως κάθε καλοκαίρι άλλωστε, δεν τους άφησε να ησυχάσουν λεπτό. Και από μακριά έβλεπαν το τέρας που φυσούσε φωτιά και λάβα αλλά… δεν ήξεραν. Ρωτούσαν… κανένας δεν μπορούσε να τους πει. Πήραν και εκείνοι να ετοιμάσουν το πυροσβεστικό όχημα του σταθμού για να αντιμετωπίσουν τη φωτιά, αν εκείνη κατηφόριζε το βουνό που τους χώριζε από τα φλεγόμενα εμπορευματοκιβώτια.

Οι δείκτες του ρολογιού, θαρρείς και έτρεχαν εκείνο το βράδυ, όπως οι ίδιοι έχουν πολλές φορές πει από τότε μέχρι σήμερα. Ανήμποροι στέκονταν μπροστά από ένα βουνό από πυρακτωμένο ατσάλι και θάνατο.

Στις 5:47 λεπτά, οι δείκτες σκάλωσαν. Το θεριό είχε σπάσει τα δεσμά του. Σίδερα, πυρομαχικά, ξύλα, πέτρες, η γη η ίδια, το βουνό, η θάλασσα, οι άνθρωποι, έγιναν ένα. Ακόμα και το τέρας που έβγαλε, λες, τον τελευταίο βρυχηθμό πριν ξεψυχήσει, εξαφανίστηκε. Έμεινε μόνο μια τρύπα στα θεμέλια της γης, 13 νεκροί, 62 τραυματίες, δεκάδες μαυροφορεμένοι άνθρωποι και εκατοντάδες γιατί;

Μια χώρα γονατισμένη, για άλλη μια φορά, μέσα στο κατακαλόκαιρο. Εβδομάδες ολόκληρες ζεματούσε τούτο το νησί εκείνο το καλοκαίρι. Ο θρήνος, η απογοήτευση και ο θυμός φούντωναν στις ψυχές των ανθρώπων. Ούτε τη δροσιά ενός κλιματιστικού να τους γλυκάνει λίγο τη φωτιά που είχαν μέσα τους, δεν είχαν.

Ο μεγαλύτερος ηλεκτροπαραγωγός σταθμός του τόπου έγινε σκόνη, θρύψαλα, παλιοσιδερικά και μπάζα. Ηλεκτρικό στα σπίτια με δόσεις. Το εμπόριο παρέλυσε εξαιτίας των διακοπών στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Τα νοσοκομεία πάλευαν να τα βγάλουν πέρα με τις γεννήτριες και οι απλοί πολίτες, ζούσαν με την ψυχή στο στόμα.

Ήταν λες και τίποτα δεν είχε μείνει στη θέση του. Και μετά… μετά κηδείες, επικήδειοι, ομιλίες, κοκορομαχίες μεταξύ πολιτικών, ειδικών, σχετικών και άσχετων. Χιλιάδες βίντεο ντοκουμέντα στις ειδήσεις. Κάποιοι, λέει, είχαν το κουράγιο να κάτσουν με τα κινητά, στον αυτοκινητόδρομο μερικά λεπτά πριν την ώρα της έκρηξης και να βιντεογραφούν τις λάμψεις που ξεπηδούσαν μπροστά από τη θάλασσα.

«Τώρα να δούμε ώς τες 6 που θα σχολάσω, ίντα που άλλο εν να γενεί», έλεγε μέσα από τους ασυρμάτους ένας αστυνομικός, στους συναδέλφους του που μέσα από το περιπολικό τους ενημέρωναν για το τι έβλεπαν από μακριά.

Τώρα ξέρεις, τι έγινε πριν τις 6 το πρωί της 11ης Ιουλίου 2011. Ο κόσμος αναποδογύρισε. Μια μάνα έχασε τα παλικάρια της, δεύτερη μάνα έχασε τον γιο της, αρκετά γεννημένα κι αγέννητα παιδιά, τον πατέρα τους, 9 γυναίκες το σύζυγο τους.

Οι 13 ήρωες
Πλοίαρχος, Ανδρέας Ιωαννίδης
Αντιπλοίαρχος Λάμπρος Λάμπρου
Αρχικελευστής Κλεάνθης Κλεάνθους
ΕΠΥ Κελευστής Μιχάλης Ηρακλέους
Ναύτης Χριστάκης Χριστοφόρου
Ναύτης Μίλτος Χριστοφόρου
Ναύτης Αντώνης Χαραλάμπους
Αρχιλοχίας Πυροσβεστικής Ανδρέας Παπαδόπουλος
Πυροσβέστης Βασίλης Κρόκος
Πυροσβέστης Σπύρος Ταντής
Πυροσβέστης Παναγιώτης Θεοφίλου
Αρχιπυροσβέστης Γιώργος Γιακουμής
Πυροσβέστης Αδάμος Αδάμου

Τεράστια η οικονομική ζημιά, φουσκωμένοι οι λογαριασμοί
Την ίδια ώρα, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου προσπαθούσε να μαζέψει και εκείνη τις πληγές της. Αφού από τις πρώτες ώρες μετά την έκρηξη επέστρεψε στα παλιά συστήματα ηλεκτροδότησης προκειμένου να ανακουφίζει έστω και για μερικές ώρες την ημέρα τους πολίτες/πελάτες της, άρχισε την επιδιόρθωση του Ηλεκτροπαραγωγού σταθμού που είχε τιναχθεί στον αέρα.

Δύο χρόνια μετά, στις αρχές του καλοκαιριού του 2013, ο σταθμός ξαναβρήκε τη χαμένη του εικόνα. Το οικονομικό κόστος τεράστιο, κι όσο μεγάλο ήταν το χρέος, τόσο μεγάλωσαν και οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού για τους πολίτες/καταναλωτές.

Και ανά διμηνία όταν στα σπίτια έφθαναν οι λογαριασμοί της ΑΗΚ, φουσκωμένοι και «τρομακτικοί», οι μνήμες ζωντάνευαν. Ζωντάνευαν γιατί όλοι ξέραμε ότι πληρώναμε επειδή έπρεπε να μοιραστούμε όλοι μαζί τη ζημιά.

Στήθηκαν επιτροπές, έγιναν δίκες
Και αφού είπαν όλοι, ό,τι είχαν να πουν… και κάποιοι δεν είπαν ότι έπρεπε να πουν, και αφού ο κόσμος κατά χιλιάδες, φώναξε αγανακτισμένος έξω από το Προεδρικό Μέγαρο, λες και ήθελε να μιμηθεί στους βρυχηθμούς τα φονικά εμπορευματοκιβώτια γιατί μόνο έτσι έβγαζε την οργή του και κάναμε το πρώτο μνημόσυνο και μετά το σαρανταήμερο των 13 μας νεκρών, ξαναείπαμε ότι ζητάμε δικαίωση και τιμωρία όλων των ενόχων, επιστρέψαμε στα σπίτια μας.

Κι άρχισε τότε ένας άλλος αγώνας. Αυτός για απόδοση ευθυνών, για καταδίκη των ενόχων.

Και ποιος μπορεί να πει σε εκείνη τη μάνα ότι τα παιδιά της έφυγαν επειδή «δεν έφταιγε κανένας»; Και ποιος μπορεί να μιλήσει σε μερικά χρόνια στο παιδί του πυροσβέστη που δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του αφού γεννήθηκε μήνες μετά, ότι μεγαλώνει ορφανό επειδή φταίνε οι καθυστερημένες επιστολές, οι χρονοβόρες διαδικασίες, η απροθυμία, η ασυνεννοησία, η αναλγησία του Κράτους; Αυτών που εκπροσωπούν το Κράτος; Εκείνων που εκπροσωπούν εκείνους που εκπροσωπούν το Κράτος;

Στήθηκε μια διερευνητική Επιτροπή. Όλοι περίμεναν το πόρισμα του προέδρου. Το πόρισμα βγήκε. Καταλόγιζε πολιτικές και όχι μόνο ευθύνες. Δεν το αναγνωρίσαμε εκείνο το πόρισμα. Ήταν προκατειλημμένο, είπε το Κράτος.

Έπιασε μετά η Αστυνομία να διερευνά. Στο μεταξύ, αρχίσαμε τα ετήσια μνημόσυνα και τις εκδηλώσεις μνήμης και τιμής στους 13 νεκρούς. Ο φάκελος ετοιμάστηκε, το Δικαστήριο άρχισε να εξετάζει την υπόθεση.

Μια δίκη που προκάλεσε θυμό, εκνευρισμό, απογοήτευση. Και στο τέλος το αποτέλεσμα:
l Τέως υπουργός Εξωτερικών Μάρκος Κυπριανού: ΑΘΩΟΣ.
l Τέως υπουργός Άμυνας Κώστας Παπακώστας: ΕΝΟΧΟΣ (για ανθρωποκτονία) 5 χρόνια φυλάκιση.
l Τέως υπαρχηγός της Εθνικής Φρουράς Σάββας Αργυρού: ΑΘΩΟΣ.
l Διευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ανδρέας Νικολάου: ΕΝΟΧΟΣ, δύο χρόνια φυλάκιση.
l Σε διαθεσιμότητα υποδιευθυντής Πυροσβεστικής Χαράλαμπος Χαραλάμπους: ΕΝΟΧΟΣ, 2 χρόνια φυλάκιση.
l Σε διαθεσιμότητα Διοικητής της ΕΜΑΚ Ανδρέας Λοϊζίδης: ΕΝΟΧΟΣ, 2 χρόνια φυλάκιση.

Τρία χρόνια μετά…
11 Ιουλίου 2014. Τρία πλέον χρόνια μετά την ημέρα που ο ήλιος δεν ανέτειλε ποτέ. Τρία χρόνια μετά την απέλπιδα αναζήτηση, ενός «ανθρώπου, ενός ζωντανού» από τους δύο ναύτες, τρία χρόνια μετά το χάος, η Κύπρος εγκαινιάζει πυροσβεστικούς σταθμούς με το όνομα των έξι παλικαριών της ΕΜΑΚ, αίθουσες στο όνομα των στελεχών της Εθνικής Φρουράς. Την περασμένη Κυριακή, οι οικογένειες τέλεσαν τα ετήσια μνημόσυνα των δικών τους ανθρώπων. Η Κύπρος έχει αποκτήσει άλλη μια μαύρη επέτειο για να την θυμάται κάθε Ιούλη. Οι εφημερίδες σήμερα «θυμούνται», στα δελτία ειδήσεων θα πέσουν τα ονόματα των 13 θυμάτων και οι δηλώσεις των μαυροφορεμένων ακόμα συγγενών.

Ο απολογισμός ο εξής: την ερευνητική επιτροπή την κάναμε, το πόρισμα το βγάλαμε αλλά δεν το δεχθήκαμε. Κυβέρνηση αλλάξαμε. Τη δίκη την κάναμε, ενόχους βρήκαμε αλλά η καταδίκη τους δεν δρόσισε τις καρδιές των συγγενών. Τον ηλεκτροπαραγωγό μας σταθμό που υπέστη ζημιές εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ τον επιδιορθώσαμε. Τους λογαριασμούς της ΑΗΚ τους μειώσαμε. Το χρέος μας με την ονομασία Σταθμών και Αιθουσών στη μνήμη των θυμάτων, το ξοφλήσαμε. Τους 13 ανθρώπους που έμειναν εκεί να παλεύουν με το θυμωμένο θεριό, τους αναγνωρίσαμε και επίσημα ως ήρωες.

Τρία χρόνια κλείνουν σήμερα από εκείνο το πρωινό που οι δύο ναύτες βγήκαν στην καμένη γη για να βρουν «έναν άνθρωπο ζωντανό ρε φίλε…»

Δεν βρήκαν αυτό που έψαχναν τα δύο παλικάρια. Ό,τι και να κάνουμε, η τρύπα στα θεμέλια της γης στο Μαρί δεν πρόκειται να κλείσει ποτέ. Όσα μνημόσυνα και να κάνουμε, τα παιδιά των ανδρών που χάθηκαν δεν θα ξαναδούν τον πατέρα τους. Ο Μίλτος, ο Χρίστος και ο Αντώνης δεν θα μεγαλώσουν, θα μείνουν πάντα νέοι κι ωραίοι, εκεί, στη ναυτική βάση όπου υπηρετούσαν τη θητεία τους.

Τρισάγιο των 13 πεσόντων στο Μαρί στην παρουσία του ΠτΔ
Τελέσθηκε σήμερα, στην παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, τρισάγιο εις μνήμη των 13 πεσόντων αξιωματικών και υπαξιωματικών της Εθνικής Φρουράς και των πυροσβεστών της ΕΜΑΚ που έχασαν τη ζωή τους εν ώρα καθήκοντος κατά τη φονική έκρηξη της 11ης Ιουλίου του 2011, στο Μαρί.

Το τρισάγιο τελέσθηκε στις 9.00 στη ναυτική βάση “Αντιστράτηγος Ευάγγελος Φλωράκης”, στο Μαρί.