Η γυναίκα που κυνηγά τρομοκράτες για το NATO ...

Της Ελένης Παναγιώτου
 

Είναι ίσως δύσκολο για μερικούς από εμάς να αποδεχθούμε ή ακόμα και να αναγνωρίσουμε ότι στη σημερινή εποχή οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στις πολιτικές και οικονομικές δομές της εξουσίας. Αυτή η αντίδραση είναι απόλυτα φυσιολογική αν λάβει κανείς υπόψη ότι στις δυτικές κοινωνίες οι γυναίκες σήμερα μπορούν να κάνουν ό, τι επιλέξουν. Ωστόσο, το φύλο εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στις θέσεις εργασίας που συνδέονται με τον ανδρισμό και ως εκ τούτου, η ένταξη των γυναικών στους παραδοσιακά ανδροκρατούμενους οργανισμούς να είναι αργή. 

CLICK HERE FOR ENGLISH

Οι δυτικοί στρατοί άρχισαν να εντάσσουν τις γυναίκες και να σπάνε τα παραδοσιακά κριτήρια μόλις στις αρχές της δεκαετίας του '70. 

Παρ 'όλα αυτά μέχρι τις αρχες του 21ου αιώνα, οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ έχουν εντάξει και αυξήσει το ποσοστό των γυναικών στις ένοπλες δυνάμεις τους - το 2000 οι γυναίκες που υπηρετούσαν στις δυνάμεις του ΝΑΤΟ ήταν 280.000. Ο ρόλος των γυναικών στο στρατό άρχισε να αλλάζει σταδιακά μέσα από μια ευρύτερη πρόσβαση σε μια ευρεία γκάμα θέσεων και λειτουργιών.

Ωστόσο ο ρόλος των γυναικών στις στρατιωτικές οργανώσεις είναι μόνο η μία πλευρά, καθώς από την άλλη έχει γίνει σαφές ότι η συμμετοχή των γυναικών στην τρομοκρατία αυξάνεται.Παραδοσιακά, οι γυναίκες και ο πόλεμος ή ο βίαιος θάνατος δεν συνδέονται μεταξύ τους και η έννοια των γυναικών ως αγωνίστριες, τρομοκράτισσες ή βομβίστριες αυτοκτονίας βαδίζει ενάντια στις διαδεδομένες αντιλήψεις περί θηλυκότητας. Πέρα από αυτό, οι πραγματικές παραδοχές σχετικά με τα κίνητρα που μπορεί να υπάρχουν πίσω από τρομοκρατικές ενέργειες οι οποίες ξεκινούν από τις γυναίκες δεν είναι απαραίτητα μια αντανάκλαση της πραγματικότητας. Για παράδειγμα, οι δράσεις των γυναικείων συνεταιρισμών στην Τσετσενία και τη Ρωσία χρησιμοποιούνται για την κατασκευή αφήγησης της σύγκρουσης μέσω της προπαγάνδας, χωρίς ωστόσο να αναφέρουν τους πραγματικούς λόγους που βρίσκονται πίσω από τα κίνητρά τους.

Σύμφωνα με έρευνες, το φύλο είναι θεωρητικά αναγκαίο για τον προσδιορισμό της ασφάλειας και του πολέμου, σημαντικό για την ανάλυση αιτιών και της πρόβλεψης των αποτελεσμάτων και απαραίτητο για λύσεις σε βίαιες συγκρούσεις στην παγκόσμια πολιτική.
Αν αυτό ισχύει, τότε είναι τουλάχιστον αναγκαίο οι γυναίκες να συμπεριληφθούν στην προσπάθεια οικοδόμησης της ειρήνης και, κατά συνέπεια, να διαδραματίσουν έναν πιο σημαντικό ρόλο σε οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ, το οποίο έχει επωφεληθεί από περαιτέρω μεταρρυθμίσεις για την ένταξη των γυναικών σε δικές του επιχειρήσεις.

Η Juliette Bird, Head, Counter-Terrorism Section, Emerging Security Challenges Division στο ΝΑΤΟ (στη δεύτερη από τις τρείς συνεντεύξεις για τις Γυναίκες στο ΝΑΤΟ) αφιέρωσε λίγα λεπτά από το χρόνο της για να απαντήσει σε ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα που προκύπτουν από το ρόλο των γυναικών στην προσπάθεια διατήρησης της ειρήνης. Ειδικότερα δε, λόγω του ρόλου της ως επικεφαλής της Αντιτρομοκρατικής στο ΝΑΤΟ, επιχείρησε να ρίξει λίγο φως στο πολυσυζητημένο θέμα του ρόλου που διαδραματίζει το φύλο στην τρομοκρατία. 

• Αντιμετωπίσατε πολλές προκλήσεις, ως γυναίκα, στον τομέα της Ασφάλειας; Πιστεύετε ότι υπάρχει ακόμη δρόμος για την ένταξη των γυναικών σε αυτόν τον τομέα και στο ΝΑΤΟ;

Η πλειοψηφία των προκλήσεων που αντιμετώπισα μέχρι σήμερα στην καριέρα μου δεν είχαν σχέση με το φύλο. Οι προκλήσεις γενικά δημιουργούνται μέσα από τη συνεχή διαδικασία της εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την προσαρμογή σε διαφορετικές και δύσκολες συνθήκες, θέματα και αντιλήψεις. 
Οι πιο πρόσφατες προκλήσεις που είχα να αντιμετωπίσω σχετίζονται με τη γενικότερη προσαρμογή στη στρατιωτική νοοτροπία και εθνικές συμπεριφορές, καθώς και στην αποκρυπτογράφηση στρατιωτικών εγγράφων. 
Τα στοιχεία δείχνουν μια σοβαρή υποεκπροσώπηση των γυναικών στο προσωπικό του ΝΑΤΟ. Αλλά αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια, καθώς έχουμε μια Βοηθό Γενικό Γραμματέα (νούμερο 3 στην ιεραρχία του ΝΑΤΟ) και μια Αναπληρωτή Βοηθό ΓενικόΓραμματέα (Επιχειρήσεων) από συνολικά 13 θέσεις σε αυτο το επίπεδο. Συμπτωματικά παρατηρώ ότι και το Βρετανικό Κοινοβούλιο είναι στην ίδια θέση καθώς οι τρεις από τις 22 θέσεις κατέχονται από γυναίκες. Όταν άρχισα να εργάζομαι τέτοιοι αριθμοί ήταν σχεδόν αδιανόητοι - τόσο για κυβερνητικές θέσεις όσο και για το ΝΑΤΟ – έτσι έχει σημειωθεί πρόοδος, η οποία όμως γίνεται με αργούς ρυθμούς και θα μπορούσε εύκολα να αντιστραφεί εάν δεν παρακολουθείται διαρκώς. Πιστεύω ακράδαντα ότι το ΝΑΤΟ επηρεάζεται αρνητικά λόγω της έλλειψης γυναικών σε ανώτερα επίπεδα, επειδή μια γυναικεία προσέγγιση συνήθως είναι συνεργάσιμη και διατομεακή. Ειδικά τώρα στο πλαίσιο περικοπών, το ΝΑΤΟ χρειάζεται συνεργασία με φαντασία στην οποία οι γυναίκες υπερέχουν. 

• Είναι το ίδιο εύκολο για μια γυναίκα να ενταχθεί στον τομέα της Αντιτρομοκροτικής όσο και για έναν άνδρα; Πιστεύετε, επίσης ότι η χαμηλή προσέλευση των γυναικών στον τομέα της Ασφάλειας και συνεπώς στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία οφείλεται στις προκαταλήψεις για το τι μπορεί να θέλουν και το τι πρέπει να θέλουν οι γυναίκες;

Ο τομέας της Αντιτρομοκρατικής διαθέτει ένα τεράστιο φάσμα εργασιών με ένα μεγάλο εύρος ειδικοτήτων για τις γυναίκες. Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, την πολιτική, την αστυνόμευση, την πρόληψη και εκτείνεται στην εκπαίδευση, στον κοινωνικό τομέα και στις ακαδημαϊκές σπουδές. Η στρατιωτική πτυχή είναι ένα πολύ μικρό, αν και αναμφίβολα ισχυρό και μοναδικό, κομμάτι από το ευρύτερο φάσμα. 
Ενδεχομένως όταν οι άνθρωποι σκέφτονται την Αντιτρομοκρατική ίσως να τους έρχονται στο μυαλό οι φωτογραφίες από την επιδρομή των ειδικών δυνάμεων, όταν σκότωσαν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Δηλαδή όχι τα λιγότερο «οπτικά θέματα» όπως για παράδειγμα, νομικά συστήματα και ποινικοί κώδικες, επαγγελματική αστυνόμευση, ανθεκτικές υποδομές, εκπαίδευση για την προετοιμασία της επόμενης γενιάς για χρήσιμους ρόλους σε μια φιλελεύθερη κοινωνία, και ακόμη και την προσπάθεια βαθύτερης κατανόησης, σε διεθνή επίπεδο, της τρομοκρατικής απειλής. Συνεπώς, είναι δύσκολο να πούμε ότι οι γυναίκες θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες προκλήσεις αν συμμετάσχουν στον τομέα της Αντιτρομοκρατικής από τους άνδρες - υπάρχουν ρόλοι για όλους σε κάθε επίπεδο και οι περισσότεροι από αυτούς είναι πολιτικοί. 

Δεν νομίζω ότι η χαμηλή προσέλευση των γυναικών στον τομέα της Ασφάλειας οφείλεται στην προκατάληψη του τι "μπορεί και πρέπει να θέλουν" οι γυναίκες. Πιστεύω ότι είναι περισσότερο θέμα μιας σταδιακής προσέλευσης σε έναν στενά περιορισμένο τομέα εργασίας. 
Η ομάδα μου αυτη την στιγμή, αποτελείται από πέντε γυναίκες και έναν άνδρα. Οι υποψήφιοι που βλέπω , οι οποίοι θέλουν να κάνουν την πρακτική τους είναι εξαιρετικά υψηλού επιπεδου και μέχρι στιγμής εκείνοι που καταλαμβάνουν τις υψηλότερες θέσεις, είναι γυναίκες με εντυπωσιακά βιογραφικά που δείχνουν ότι έχουν εξελιχθεί μέσα από εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές ευκαιρίες στον τομέα που τους ενδιαφερει, δηλαδή, στον τομέα της ασφάλειας. Πιστεύω ότι οι γυναίκες (αλλά και οι άνδρες!) θα επωφεληθούν αν μιλήσουν με κάποιον που ήδη δουλεύει στον τομέα που τους ενδιαφέρει. Ο τομέας της ασφάλειας ανέκαθεν θεωρείτο ως ένα κομμάτι αδιαφανείς διότι, συχνά ασχολείται με ευαίσθητα θέματα και διαβαθμισμένο υλικό, αλλά σε γενικές γραμμές: το είδος της εργασίας, της καθημερινής ζωής, η νοοτροπία και οι προκλήσεις μπορούν να συζητηθούν χωρίς καμία αναστολή. Κυβερνήσεις αλλά και θεσμοί όπως ο ΟΗΕ, ο ΟΑΣΕ, η ΕΕ και φυσικά το ΝΑΤΟ έχουν ήδη γίνει πολύ πιο θετικοί και ανοικτοί στην διαδικασία πρόσληψης όπως και στο δημόσιο προφίλ τους (ιστοσελίδες, κλπ). 

• Μια μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών στον Αντιτρομοκρατικό τομέα θα ήταν αποτελεσματική ως αποτρεπτικός παράγοντας κατά των πράξεων τρομοκρατίας ενάντια γυναικών;

Τα γυναικεία πρότυπα είναι απαραίτητα, τόσο για την επίτευξη μιας ισορροπημένης αντίληψης των ανδρών προς τις γυναίκες όσο και για την διασφάλιση της ικανότητας των γυναικών να ταυτίζονται με συγκεκριμένους ρόλους, αντί να αντιμετωπίζουν ένα «τεράστιο αρσενικό προμαχώνα». Αν μια πιθανή μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στο ευρύτερο φάσμα του Αντιτρομοκρατικού τομέα μπορεί να αποτρέψει τρομοκρατικές ενέργειες σε βάρος των γυναικών είναι δύσκολο να το κρίνουμε και αναμφίβολα δεν μπορεί να αποκοπεί από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. 
Οι ευκαιρίες για τις γυναίκες, στον τομέα της ασφάλειας και γενικότερα, μπορεί να έχουν μόνο θετική επίδραση στις γυναίκες που η κοινωνία έχει περιθωριοποιήσει και που είναι έτοιμες να υποστηρίξουν ή να διαπράξουν τρομοκρατικές πράξεις. Έχω εντυπωσιαστεί αρκετά από ΜΚΟ όπως ειναι η Frauen Ohne Grenzen και άλλες που εργάζονται με μητέρες, συζύγους και αδελφές θυμάτων ή τρομοκρατών, τόσο για την προσπάθεια τους να απεικονίσουν την τεράστια σπατάλη και ζημία που προκαλείται από την τρομοκρατία καθώς και για την ενίσχυση των κοινωνιών από αυτου του είδους την βία, χρησιμοποιώντας ως μέσο της κοινότητας το θηλυκό στοιχείο. Αυτά είναι παραδείγματα γυναικών στον Αντιτρομοκρατικό τομέα, του οποίου το έργο λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας για την τρομοκρατία, αλλά όχι ειδικά για την τρομοκρατία που απευθύνεται μόνο σε γυναίκες.

• Ο ρόλος των γυναικών στην τρομοκρατία έχει υποτιμηθεί, αλλά σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, το ποσοστό τους έχει αυξηθεί. Ποια είναι η γνώμη σας σχετικά με αυτό και πώς πιστεύετε ότι αυτό μπορεί να ελεγχθεί;

Δεν είμαι σίγουρη ότι ο ρόλος των γυναικών στην τρομοκρατία έχει υποτιμηθεί. Με τα χρόνια έχουν υπάρξει εκτενείς μελέτες γυναικών σε δίκτυα υποστήριξης που ενεργούν ως διαμεσολαβητές. Ο ρόλος των γυναικών στην LTTE και στις Μαύρες Χήρες της Τσετσενίας δεν εχει υποτιμηθεί ποτέ αν και ίσως η μνήμη του κοινού μερικές φορές είναι κοντή. Οι περισσότεροι ευρωπαίοι παρατηρητές των μέσων ενημέρωσης θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν την Muriel Degauque, τη γυναίκα από το Βέλγιο που έκανε επίθεση αυτοκτονίας στο Ιράκ, την Roshonara Choudhry και τη «λυρική τρομοκράτη» Samina Malik στο Ηνωμένο Βασίλειο, χωρίς να παραβλέπεται η συμμετοχή των ξένων ανδρών και γυναικών σε τρομοκρατικές ενέργειες στη Συρία. 
Αν η γυναικεία τρομοκρατία αυξάνεται; Ναι, πιστεύω ότι αυξάνεται και ότι είναι μια αναπόφευκτη συνέπεια της ισότητας εντός των πιο διασυνδεδεμένων κοινωνίων. Τα αυξημένα επίπεδα αλφαβητισμού σε συνδυασμό με την οικειότητα και ταυτόχρονα την παγκόσμια εμβέλεια που προσφέρουν το διαδίκτυο και η δορυφορική τηλεόραση, βοηθούν έναν ολοένα μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων να ταυτιστούν με τις αιτίες και τα γεγονότα τα οποία υπό άλλες συνθήκες πιθανότατα δε θα γνώριζαν. 
Παρακολουθώντας καταστάσεις και σε άλλες χώρες που έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστα εξτρεμιστικά μηνύματα, ενισχύοντας συνεχώς στάσεις εντός μιας κλειστής ομάδας χρηστών και στηριζόμενοι στην ανωνυμία που διαθέτει το διαδίκτυο, όλα αυτά μπορεί να συμβάλουν στην παρακίνηση τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών στην τρομοκρατία. 
Θεωρείται ότι η πτυχή της ανωνυμίας είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις γυναίκες που μπορεί να έχουν καταδικαστεί από τις κοινότητες στις οποίες ανήκουν στην «πραγματική ζωή». Η εκπαίδευση (σε όλες τις πτυχές της: την ιστορία, τη γεωγραφία, την κοινωνιολογία, τη θρησκεία, την ηθική, κλπ) και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου μπορούν να λειτουργήσουν κατά της ευπάθειας σε ακραίες απόψεις, αλλά είναι μάλλον απίθανο ότι θα είναι ποτέ δυνατόν η αποτροπή ενός περιθωριακού μέρους του πληθυσμού απο βίαια κίνητρα.

• Πώς έχετε ενσωματώσει το ψήφισμα 1325 του ΟΗΕ στη καταπολέμηση της τρομοκρατίας;

Το ψήφισμα 1325 του ΟΗΕ είναι ένα θέμα αγαπητό στον σημερινό Γενικού Γραμματέα, ο οποίος έχει διορίσει έναν ανώτερο σύμβουλο, την Mari Skare, να ηγηθεί των προσπαθειών του ΝΑΤΟ σε αυτόν τον τομέα. Το ψήφισμα 1325 εντάσσεται σε όλες τις πτυχές του έργου του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις όπως είναι η ISAF. Σε όλη την οργάνωση η καλή πρακτική ανάμεσα στους Συμμάχους και τους Εταίρους και σε άλλες χώρες έχει επισημανθεί και από το ΝΑΤΟ ότι είναι ορθό παράδειγμα για όσους σκοπεύουν να εφαρμόσουν σε εθνικό επίπεδο το 1325. 
Δύο πρόσφατες περιπτώσεις μπορεί να σας κάνουν εντύπωση όπως έκαναν και σ’εμένα – καμία από τις περιπτώσεις δεν ήταν υπό το 1325, αλλά και οι δύο περιπτώσεις είναι σημαντικές για την υλοποίησή του.
Πρώτον, ένας Ιορδανός αξιωματικός σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα μιας άλλης χώρας του Μεσογειακού Διαλόγου παρενέβη όταν ένας ομιλητής Συμμαχικής χώρας περιέγραψε το χειρισμό μιας κρίσης από το δικό του έθνος που αφορούσε την ανάγκη απολύμανσης εκτεθειμένου προσωπικού. Ενώ αξιωματικοί της χώρας αυτής δεν μπορούσαν να συλλάβουν κάποιον τρόπο για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τυχόν μολυσμένες γυναίκες, ο Ιορδανός ανέφερε ότι η χώρα του εκπαίδευσε έναν επαρκή αριθμό γυναικών γιατρών γι 'αυτό δεν είχε προκύψει κάποιο πρόβλημα. 
Δεύτερον, κατά τη διάρκεια παροχής βοήθειας σε μια χώρα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, και συγκεκριμένα στη διάρκεια δημιουργίας ενός εκπαιδευτικού προγράμματος Αντιτρομοκρατικής Δράσης στα πλαίσια του Στρατιωτικού εκπαιδευτικού συστήματος, το ΝΑΤΟ έστειλε δύο γυναίκες, μη στρατιωτικούς εμπειρογνωμόνες να εκπαιδεύσουν μια ομάδα ανδρών αξιωματικών του στρατού στο συνολικό φάσμα των Αντιτρομοκρατικών δραστηριοτήτων που είχε αναλάβει μια κυβέρνηση. Ο ρόλος του στρατού μέσα σε μια τέτοια πολιτική προσέγγιση τονίστηκε και αντικατοπτρίζεται στο τελικό αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου Άμυνας.

• Ποιο είναι το όραμά σας για τις γυναίκες στο μέλλον του ΝΑΤΟ; Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στις νεαρές γυναίκες που επιθυμούν να εργαστούν στον τομέα της Ασφάλειας, αλλά νοιώθουν ότι πρέπει να συμμορφώθούν με τα κοινωνικά πρότυπα;

Στο μέλλον οι γυναίκες θα πρέπει να είναι σε θέση να παρακάμψουν αυτό το είδος της συνέντευξης με μια εντελώς ξεκάθαρη συνείδηση, επειδή η «άποψη εκ των έσω» θα είναι λιγότερο ενδιαφέρουσα λόγω της μεγαλύτερης συνολικής διαφάνειας. Το μυστήριο που περιβάλλει τις θέσεις εργασίας στον τομέα της ασφάλειας θα πρέπει να έχει διαλυθεί και οι αιτούντες στο ΝΑΤΟ (και αλλού) θα έχουν μια στέρεη γνώση του τι να περιμένουν και τι αναμένεται από αυτούς. Θα υπάρξουν περισσότερες γυναίκες, φυσικά, αν και μια αναλογία 1:1 ίσως και να μην επιτευχθεί, καθώς αυτό θα εξαρτάται πάντα από τον αριθμό και το επίπεδο των γυναικών υποψηφίων. Το ΝΑΤΟ έχει μια αξιοκρατική πολιτική προσλήψεων, αλλά, εάν δύο υποψήφιοι είναι ίσοι τότε η ομάδα που εκπροσωπείται λιγότερο θα πάρει την θέση. Θα ήθελα αυτή η προσέγγιση να διατηρηθεί. Εγώ ποτέ δεν θα μπορούσα να δεχτώ ότι είμαι υπάλληλος δεύτερης κατηγορίας, κάτι που θα μπορούσε να γίνει εάν μειωθεί η δυσκολία πρόσληψης ή εάν συστηθεί ένα σύστημα ποσοστώσεων.

Μια δουλειά στο ΝΑΤΟ είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να συμβάλει κανείς στο χώρο της διεθνούς ασφάλειας, τόσο στον πολιτικό όσο και στον στρατιωτικό τομέα. Γιατί το να γίνει κάποιος «αξιωματούχος του ΝΑΤΟ» είναι μια απολύτως λογική γυναικεία φιλοδοξία, όπως ειναι το να θες να γίνεις αστροναύτης, γιατρός, μηχανικός ή οδηγός φορτηγού. Όλα αυτά τα πεδία είναι ήδη ανοικτά και περιορίζονται μόνο από τη θέλησή μας, από τις κατάλληλες ικανότητες και τα προσόντα μας. Το ΝΑΤΟ έχει ένα μικρό σε αριθμό προσωπικό (σε σύγκριση, για παράδειγμα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση) και υπάρχουν πολλοί υποψήφιοι για κάθε κενή θέση, αλλά η εφαρμογή και η διαδικασία προσλήψεων είναι διαφανής. 
Το να βρεί κάποιος προσφάτως απόφοιτος πανεπιστημίου δουλειά είναι δύσκολο (όπως είναι παντού), αλλά το να είσαι αξιωματούχος του ΝΑΤΟ μπορεί να έχει καλές ανταμοιβές σε μια καριέρα στον ευρύτερο τομέα της Ασφάλειας. Φέρτε την εμπειρία σας στο ΝΑΤΟ, εμπλουτίστε τον οργανισμό και αποκτείστε μοναδική εμπειρία στο πώς να εξυπηρετήσετε καλύτερα τη χώρα σας ή τη διεθνή κοινότητα. Κάντε το επόμενο βήμα στην επαγγελματική σας σταδιοδρομία! Όσον αφορά στην τήρηση των κοινωνικών προτύπων, κανένα έθνος του ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να εμποδίζει κανέναν (ανδρα ή γυναίκα) από την επιδίωξη της καριέρας που φιλοδοξεί - αν είστε γυναίκα και αντιμετωπίσετε προβλήματα, μην διστάσετε να επισημάνετε το πρώτο άρθρο του ψηφίσματος 1325 του ΟΗΕ!



































onalert.