ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ 2014 ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΕΤΑΝΙΑΧΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ....

Γράφει ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης*

Μετά τον θάνατο του Αριέλ Σαρόν, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο ισχυρότερος άνδρας αυτή την εποχή και στην ουσία χωρίς
πολιτικό αντίπαλο, καλείται πλέον να διαχειριστεί τις μελλοντικές εξελίξεις και στην ουσία τις προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπίσει, με τις εξελίξεις στην περιοχή να καλπάζουν. Έτσι σε άρθρο στην εφημερίδα Jerusalem Post, ο αρθογράφος της Gil Hoffman, αναλύει την υφιστάμενη κατάσταση και αναφέρεται στις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο Μπίμπι Νετανιάχου, όπως την διατήρηση του κυβερνητικού συνασπισμού, τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Παλαιστίνιους, την επίτευξη μιας καλής συμφωνίας με το Ιράν, οι οποίες είναι μόνο η αρχή, καθόσον ακολουθούν και άλλες πολύ ενδιαφέρουσες και σημαντικές.

Έτσι λοιπόν σύμφωνα με τα υφιστάμενα δεδομένα, τις πρόσφατες εξελίξεις, τις δικές μας εκτιμήσεις  και τις απόψεις του   Hoffman , οι προκλήσεις για το Ισραήλ είναι ως ακολούθως:

 Ιράν – Επίτευξη μίας καλής συμφωνίας

Σκοπός του Νετανιάχου είναι η διασφάλιση μίας συμφωνίας της διεθνούς κοινότητας με την Τεχεράνη που θα αποτρέψει οριστικά την κατασκευή πυρηνικών όπλων από την Ισλαμική Δημοκρατία και, κατ’ επέκταση, την ανάγκη ανάληψης στρατιωτικής δράσης κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ισραηλινός Π/Θ έχει υιοθετήσει πλέον  μία ηπιότερη ρητορική έναντι του Ιράν και έχει εστιάσει σε παρασκηνιακές διεργασίες που θα επιτρέψουν στη διεθνή κοινότητα να επιτύχει μία αποτελεσματική συμφωνία με την Τεχεράνη. Εντός των προσεχών ημερών θα είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε αν η πολιτική Νετανιάχου θα έχει αποτελέσματα, ή θα επιστρέψει ξανά στην αρχική σκληρή γραμμή.

Συρία – Αποφυγή εμπλοκής

Το κράτος του Ισραήλ έχει κατορθώσει, μέχρι στιγμής, να μην εμπλακεί στον εμφύλιο που μαίνεται στη Συρία, στον οποίο φέρεται να συμμετέχουν μαχητές από 74 χώρες και επιθυμεί να διατηρήσει την αυτή αποστασιοποίηση και κατά το 2014.

Η επιστροφή στο υπουργείο Εξωτερικών του σοβιετογεννημένου Άβιγκντορ Λίμπερμαν αναθερμαίνει τις σχέσεις με τη Μόσχα, ενώ όλο και περισσότεροι αναλυτές εξομολογούνται ότι για πρώτη φορά υπάρχει σύμπτωση στρατηγικών συμφερόντων του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.

Παλαιστίνιοι – Αποφυγή ένοπλης σύρραξης

Η κατάσταση στα σύνορα με τη Γάζα έχει βελτιωθεί, καθώς η ικανότητα της Χαμάς να εξαπολύει επιθέσεις κατά του Ισραήλ έχει μειωθεί μετά την αλλαγή του καθεστώτος στην Αίγυπτο και το κλείσιμο εκατοντάδων υπόγειων τούνελ από τη Χερσόνησο του Σινά προς τη Λωρίδα της Γάζας. Αντίθετα, αυξημένη ένταση παρατηρείται στη Δυτική Όχθη, που συνδέεται, έστω εν μέρει, με την ειρηνευτική διαδικασία και τους πολέμιους της. Η αποφυγή της περαιτέρω κλιμάκωσης αποτελεί βασική πρόκληση για τον Νετανιάχου καθώς συνδέεται άρρηκτα με την ασφάλεια της χώρας. 

Παλαιστίνιοι – Ειρηνευτική διαδικασία

Ο Νετανιάχου δέχεται έντονες πιέσεις από τον Αμερικανό ΥπΕξ Τζον Κέρι, που ηγείται ενός επιτελείου 170 ατόμων, τα οποία ασχολούνται αποκλειστικά με τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Η χρήση παρελκυστικών τακτικών και η αποφυγή παραχωρήσεων από τον Ισραηλινό Π/Θ θα αποδειχθεί δυσχερέστερη κατά το 2014, ενώ η επίτευξη συμφωνίας θα εξαρτηθεί, κατά τα ειωθότα, από τις προθέσεις της παλαιστινιακής ηγεσίας. Στην παρούσα φάση, η κυβέρνηση Νετανιάχου προσπαθεί να εκτονώσει την αμερικανική πίεση για μια διευθέτηση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης προβάλλοντας «ζητήματα ασφαλείας» (π.χ., διατήρηση του ελέγχου στην Κοιλάδα του Ιορδάνη), τα οποία αμφισβητούν οι ίδιοι οι (περισσότερο δεκτικοί σε μια ρύθμιση) Ισραηλινοί στρατιωτικοί. Εδώ να αναφέρουμε την τελευταία προσπάθεια του Αμερικανού ΥΠΕΞ Τζον Κέρυ για το Παλαιστινιακό, που ο Ισραηλινός ΥΠΕΘΑ, ο στρατηγός Μοσιέ Γιαλόν το χαρακτήριζε ως παντελώς άχρηστο και δεν άξιζε ούτε  το χαρτί που γράφτηκε, κάτι που προσέβαλλε τους Αμερικανούς και ανάγκασε τον Νετανιάχου να τραβήξει το αυτί του  Γιαλόν, που τελικά ζήτησε συγνώμη από τον Κέρυ.

  Κυβερνητικός συνασπισμός – Διατήρησή του

Η διατήρηση της κυβερνητικής συνοχής αποτελεί ένα δύσκολο εγχείρημα καθώς οι διαμετρικά αντίθετες ιδεολογικές καταβολές ορισμένων μελών του παρόντος κυβερνητικού συνασπισμού αναμένεται να θέσουν πληθώρα εμποδίων στον Νετανιάχου.

Σημειώνεται ότι η μετεκλογική συνεργασία του Γιαΐρ Λαπίντ [Yesh Atid] με τον Ναφτάλι Μπένετ [Jewish Home] υποχρέωσε τον Νετανιάχου να προχωρήσει σε δημιουργία κυβερνητικού συνασπισμού χωρίς τα θρησκευτικά κόμματα και με τη συμμετοχή του Jewish Home, το οποίο ο Ισραηλινός Π/Θ θα προτιμούσε να βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Δεδομένου ότι οι σχέσεις του Λαπίντ με τον Μπένετ ακολουθούν, προϊόντος του χρόνου, μία συγκρουσιακή τροχιά, ο Νετανιάχου θα τους καλέσει να επιλύσουν σύντομα τις διαφορές τους, προκειμένου να αποφευχθεί μία σοβαρή κρίση στους κόλπους της κυβέρνησης.   Εκτιμάται ότι ο Νετανιάχου θα μπορέσει να διατηρήσει τον συνασπισμό, καθόσον ισχυρός και χωρίς αντίπαλο αυτή την περίοδο.

Κατάταξη των υπερορθόδοξων στις ένοπλες δυνάμεις – Αποφυγή κοινωνικών συγκρούσεων

Όσο και αν φαίνεται περίεργο και πρωτόγνωρο στον Δυτικό κόσμο, το φαινόμενο αυτό, καθαρά Ισραηλινό είναι δύσκολο και από την φύση του συγκρουσιακό. Μέχρι τώρα οι φοιτητές σε θρησκευτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είχαν απαλλαγή στράτευσης (που είναι τρία χρόνια για τους άνδρες και δύο για τις γυναίκες) και το γεγονός αυτό αποτελούσε σημείο τριβής, ενόχλησης, παραπόνων και αντιρρήσεων στην Ισραηλινή κοινωνία. Το  επικείμενο νομοσχέδιο για την υποχρέωση της κατάταξης των φοιτούντων σε θρησκευτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα στις ένοπλες δυνάμεις αναμένεται να αποτελέσει πηγή έντασης, την οποία θα πρέπει να διαχειριστεί ο Νετανιάχου προκειμένου να μην εκτραπεί το – ήδη τεταμένο – κλίμα!!!!!

Αλλαγές στον εκλογικό νόμο – Επίτευξη μεγαλύτερης σταθερότητας

Ως γνωστόν το εκλογικό σύστημα του Ισραήλ είναι καθαρά αναλογικό, με εκλογικό όριο για την είσοδο στην Κνεσσέτ το 2% των ψήφων.  Το επικείμενο νομοσχέδιο που προβλέπει αλλαγές στον εκλογικό νόμο, όπως την αύξηση του εκλογικού ορίου από το 2% στο 3,25% και ο περιορισμός των προτάσεων μομφής κατά της εκάστοτε κυβέρνησης αναμένεται να καταστήσουν ευχερέστερη τη λειτουργία της κυβέρνησης, εντούτοις παραμένει άγνωστο εάν ο Νετανιάχου θα προλάβει να επωφεληθεί των εν λόγω μεταρρυθμίσεων

 Προεδρική κούρσα – Αποφυγή εκλογής ενός αντιπάλου

Η ολοκλήρωση της θητείας του Προέδρου Σιμόν Πέρες τον προσεχή Ιούλιο 2014  και η, κατά πάσα πιθανότητα, διατήρηση εν ισχύει της νομοθεσίας που δεν επιτρέπει την επανεκλογή του θα εγείρει το ζήτημα της διαδοχής του.

Ο Νετανιάχου δεν επιθυμεί την εκλογή τόσο του βουλευτή του κόμματός του, Ρέιβεν Ρίβλιν, τον οποίο απεχθάνεται, όσο και του βουλευτή του Εργατικού κόμματος, Μπενιαμίν Μπεν Ελιέζερ , τον οποίο θεωρεί ‘υπερβολικά αριστερών πεποιθήσεων. Εδώ να αναφέρουμε ότι ο Μπεν Ελιέζερ είναι από τους σταθερούς υποστηρικτές των καλών σχέσεων Ισραήλ - Τουρκίας, ακόμη και τώρα , θεωρείται  ο αρχηγός του φιλοτουρκικού λόμπυ στο Ισραήλ και η εκλογή του στο προεδρικό αξίωμα, θα ήταν επιζήμιο για τα εθνικά μας συμφέροντα. Εναλλακτικά, ο Ισραηλινός Π/Θ προκρίνει τον Υπουργό Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων Σιλβάν Σαλόμ και τους πρώην Υπουργούς Νατάν Σαράνσκι και Ντέιβιντ Λέβι, ευελπιστώντας ότι ο επόμενος Πρόεδρος θα λειτουργήσει ως σύμμαχός του και δεν θα του δημιουργήσει προβλήματα αντίστοιχα με αυτά που του ήγειρε ο πρώην Πρόεδρος Έζερ Βάιτσμαν κατά την πρώτη του θητεία ως Πρωθυπουργός του Ισραήλ. 

Πέραν αυτών, ο Νετανιάχου θα κληθεί να αντιμετωπίσει:

Α) Την αυξημένη εσωκομματική αντιπολίτευση που εκφράζεται κυρίως από τον Πρόεδρο της Κεντρικής Επιτροπής τουLikud, Ντάνι Ντανόν.

Β) Την αδυναμία ουσιαστικής μείωσης του κόστους ζωής,που ενδέχεται να οδηγήσει σε νέες διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις και συγκρούσεις με τα λιγότερο προνομιούχα στρώματα της ισραηλινής κοινωνίας.

Γ) Τη συνεχιζόμενη αποτυχία στις προσπάθειες αποφυλάκισης του Τζόναθαν Πόλλαρντ από τις φυλακές των ΗΠΑ και τη συνακόλουθη αύξηση της πίεσης που συνδέεται με αυτήν.  Για όσους δεν ενθυμούνται ο Τζόναθαν Πόλλαρντ ήταν ένας Αμερικανός αναλυτής πληροφοριών, ο οποίος συνελήφθη με την κατηγορία της παροχής εθνικών  και στρατιωτικών πληροφοριών των ΗΠΑ στο Ισραήλ και καταδικάστηκε σε ισόβια το 1986 και από τότε παραμένει φυλακισμένος σε αμερικανικές φυλακές, το δε Ισραήλ καταβάλλει συνεχώς προσπάθειες για την απελευθέρωσή του.

 Αυτές είναι οι προκλήσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου και προσωπικά του ίδιου του πρωθυπουργού, οι οποίες θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις επερχόμενες εξελίξεις όχι μόνο εντός του Ισραήλ, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Και για όσους γνωρίζουν την περιοχή της Μέσης Ανατολής, οι εξελίξεις μπορεί να είναι απρόβλεπτες, ξαφνικές και μη αναμενόμενες. Οι εξελίξεις τελευταία τρέχουν με ταχύτητα που καθιστά τις προβλέψεις  αδύναμες και όχι βέβαιες. Το Ισραήλ είναι ουσιαστικός παράγων εξελίξεων στην περιοχή και επί ουδενί δεν πρέπει να αγνοείται ή να υποτιμάται ο ρόλος του. Ιδιαίτερα τώρα με το Συριακό και το Ιρανικό να είναι στο προσκήνιο και φυσικά με το Παλαιστινιακό να ενεργοποιείται με την προσωπική εμμονή του Αμερικανού ΥΠΕΞ Κέρρυ, για επίλυσή του. Κατά την εκτίμησή μας ο Νετανιάχου θα μπορέσει να ελέγξει την κατάσταση στο εσωτερικό του Ισραήλ και θα επιδιώξει να προσκομίσει οφέλη σε θέματα εξωτερικής πολιτικής , όπως Συρία και ιδιαίτερα Ιράν, που ενδιαφέρεται άμεσα.

*Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.), πρώην ΑΚΑΜ Τελ Αβίβ και ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής.