Pantsir: Η ασπίδα των S-300...BINTEOS

Η διαδρομή προς την επιτυχία ενός τέλειου αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος σε ξηρά και θάλασσα. Θεωρείται το πιο προωθημένο σύστημα σε σχέση με τους “Δυτικούς ανταγωνιστές” του.

H δεκαετία του 1980, ο κλάδος της Αντιαεροπορικής Άμυνας της τότε ΕΣΣΔ, έκανε ένα ποιοτικό άλμα στους εξοπλισμούς: Ενέταξε σε ενεργό υπηρεσία τα πιο εξελιγμένα για την εποχή εκείνη όπλα. Τα αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα S-300, που αντικατέστησαν τα παλαιότερα S-75 και S-200 της αεράμυνας. Όμως, μια έκθεση αξιολόγησης των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των μαχητικών αεροσκαφών και των οπλικών συστημάτων της Πολεμικής Αεροπορίας των χωρών του ΝΑΤΟ, που συνέταξε επιτροπή εμπειρογνωμόνων της Διοίκησης της Αντιαεροπορικής Άμυνας της ΕΣΣΔ, έδειξε ότι οι S-300 μπορούσαν να κτυπηθούν από πυραύλους Κρουζ (Crouise) και από αεροσκάφη κρούσης που πετούν στα χαμηλά ύψη. Όπως συμπέραναν οι ειδικοί, σαν συνέπεια αυτών των δυνατοτήτων του εχθρού, οι S–300 θα πρέπει να προστατεύονται στα χαμηλά ύψη από άλλα συγκροτήματα αεράμυνας που δρουν σε αυτά τα ύψη.

Γι’ αυτό, το 1990 ξεκίνησε η κατασκευή τέτοιων συστημάτων. Αλλά το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν ολοκληρώθηκε. Αιτία, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης την επόμενη χρονιά. Έτσι, το πρώτο πρωτότυπο αντιαεροπορικό πυραυλικό σύστημα, που έλαβε την ονομασία «Pantsir–S», εμφανίστηκε μόνο το 1994. Από το 2000, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χρηματοδοτούν μερικώς την ανάπτυξη του οπλικού συστήματος και μετά από τις επιτυχείς δοκιμές, το 2009-2010 αγόρασαν περίπου 50 τέτοια σύγχρονα συγκροτήματα. Στην ΠΑ της Ρωσίας, το σύστημα Pantsir εντάχθηκε επίσημα μόλις το 2012.

Σήμερα, το «Pantsir–S» είναι ένα κινητό συγκρότημα 30 τόνων, που μεταφέρεται πάνω σε βαρέα φορτηγά KamAZ–6560 με πλήρωμα τεσσάρων ανδρών. Διαθέτει το αξιόπιστο αντιαεροπορικό αυτόματο πυροβόλο 2АЗ8М των 30 mm που είναι αποτελεσματικό στην αναχαίτιση στόχων σε αποστάσεις τεσσάρων χιλιομέτρων και τα υπερηχητικά πυραυλικά κατευθυνόμενα βλήματα 57E6, που καταστρέφουν στόχους σε ύψη από 15 μέτρα έως 15 χιλιόμετρα, με μέγιστο δραστικό βεληνεκές τα 20 χιλιόμετρα. Το αντιαεροπορικό σύστημα Pantsir, είναι η κύρια ασπίδα των πυραυλικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς S – 400 και των υπό ανάπτυξη S – 500 από οπλικά συστήματα υψηλής ακρίβειας, πυραύλους κρουζ και από μη επανδρωμένες ιπτάμενες συσκευές.

«Σε σύγκριση με τα ψυχροπολεμικά αμυντικά δόγματα στην στρατηγική αεροπορία στη δεκαετία του 1980, όταν η Διοίκηση των Δυνάμεων Αντιαεροπορικής Άμυνας της Σοβιετική Ένωσης είχε παραγγείλει τα πρώτα «Pantsir–S», η τακτική πολεμικής χρήσης των αεροσκαφών και των οπλικών τους συστημάτων έχει αλλάξει ριζικά. Η εμπειρία από τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία, το Ιράκ και την Λιβύη, δείχνει ότι τα επιθετικά αεροσκάφη τώρα δεν πετούν σε χαμηλό ύψος, αλλά ανεβαίνουν στα πέντε χιλιάδες μέτρα και χωρίς να εισέρχονται στην ζώνη αεράμυνας του εχθρού, καταστρέφουν τους στόχους τους με κατευθυνόμενες βόμβες και πυραύλους και κτυπούν τα στάσιμα αντικείμενα –στόχους επιφανείας- με πυραύλους Κρουζ. Αυτές ακριβώς οι συνθήκες μάχης, είναι που καθιστούν χρήσιμα και αναγκαία τα Pantsir στις μονάδες της αεροδιαστημικής άμυνας», είπε ο στρατιωτικός εμπειρογνώμονας και συγγραφέας βιβλίων για τη σύγχρονη ρωσική Πολεμική Αεροπορία, Αντόν Λαβρόφ.

Τα «καταδρομικά» αντιαεροπορικά συστήματα

Για το πυραυλικό συγκρότημα, ενδιαφέρεται όχι μόνο η ΠΑ, αλλά και ο Στρατός Ξηράς (ΣΞ). Την περίοδο αυτή, προχωρούν οι εργασίες πάνω σε ένα σχέδιο μια ειδικής έκδοσης των Pantsir για τις Δυνάμεις Αεράμυνας του Στρατού. Η βασική διαφορά, στην οποία επιμένουν οι επιτελείς του ΣΞ, αφορά στον τρόπο κίνησης των οχημάτων–φορέων του συστήματος. Χωρίς να αρνούνται την αποτελεσματικότητα του, οι στρατιωτικοί θέλουν ερπυστριοφόρα οχήματα μεταφοράς του πυραυλικού συστήματος, αντί για τροχοφόρα. Διότι, σε αντίθεση με τις μονάδες της αεροδιαστημικής άμυνας της ΠΑ, που προστατεύουν στατικά αντικείμενα, οι μηχανοκίνητες μονάδες πεζικού και οι τεθωρακισμένες ταξιαρχίες του ΣΞ, βρίσκονται συνεχώς σε κίνηση. Έτσι, τα αμυντικά ρουκετοφόρα συγκροτήματα, απαιτούν μεταφορικά μέσα υψηλής διαπέρασης εμποδίων που κατά την άποψη της Διοίκησης των Δυνάμεων Αντιαεροπορικής Άμυνας του ΣΞ, διαθέτουν μόνο τα ερπυστριοφόρα οχήματα.

Για τα «Pantsir–S», ενδιαφέρονται και τα αερομεταφερόμενα στρατεύματα. Όμως, όπως και οι συνάδελφοί τους της «Ξηράς», οι «αλεξιπτωτιστές–καταδρομείς», επιμένουν και αυτοί, στα ερπυστριοφόρα οχήματα. Η κύρια απαίτηση των ρωσικών αερομεταφερόμενων στρατευμάτων για τα Pantsir είναι μία: Να είναι και αυτά αερομεταφερόμενα. Αλλά, τα τροχοφόρα οχήματα και η ειδική πλατφόρμα των αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων, δεν ταιριάζουν με το μέγεθος της ατράκτου των στρατιωτικών μεταφορικών αεροσκαφών IL – 76 και IL- 476.Το Κατασκευαστικό Γραφείο Οργάνων (ΚΓΟ) της Τούλα (εργοστάσιο οπλικών συστημάτων του συμπλέγματος της ρωσικής αμυντικής βιομηχανίας) σχεδιάζει να παρουσιάσει και τις δύο εκδόσεις των Pantsir, μέσα σε δύο με τρία χρόνια.

Ασπίδα του Στόλου

Οι συζητήσεις για τη «θαλάσσια» έκδοση των Pantsir έχουν ξεκινήσει από το 2010. Το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό στα τέλη της δεκαετίας του 1970 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εγγύς προστασία των πλοίων εξυπηρετείται καλύτερα από τα αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα. Στην παρούσα χρονική περίοδο, στα ρωσικά πολεμικά πλοία έχουν τοποθετηθεί τα πυροβόλα εγγύς άμυνας εναντίον εισερχόμενων στόχων «Kortik», τα οποία έχει προγραμματιστεί να αντικατασταθούν με τη βελτιωμένη έκδοση «Kortik-M». Αλλά λόγω προβλημάτων στη χρηματοδότηση του έργου, σήμερα, μόλις ένα πλοίο του ρωσικού ΠΝ είναι εξοπλισμένο με το σύστημα «Kortik–M», η κορβέτα «Στερεγκούσι».

Όπως δήλωσε ο διευθύνων Σύμβουλος της εταιρίας «ΚΓΟ» της Τούλα, Ντμίτρι Κονοπλιόφ, έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες για την ανάπτυξη της «θαλάσσιας» έκδοσης του αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος που θα ονομάζεται «Pantsir–M». Τα νέα χαϊ–τεκ πυραυλικά συγκροτήματα θα εξοπλίσουν τα εκσυγχρονισμένα αντιτορπιλικά και ανθυποβρυχιακά πλοία του ρωσικού ΠΝ.

Πωλήσεις στο εξωτερικό

Από την εποχή που ήταν ακόμα στο στάδιο των δοκιμών και του πειραματικού ελέγχου, το σύστημα Pantsir είχε προκαλέσει αυξημένο ενδιαφέρον από ξένους αγοραστές. Εκτός από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα Pantsir είναι σε υπηρεσία στις Ένοπλες Δυνάμεις της Αλγερίας και της Συρίας. «Μέχρι σήμερα, έχουμε αιτήματα για την αγορά Pantsir από αρκετές χώρες και διαπραγματευόμαστε τα συμβόλαια πώλησης τους. Όλες οι προσφορές, είναι πολύ σοβαρές», δήλωσε ο Αλεξάντρ Ντενίσοφ, γενικός Διευθυντής του γίγαντα της ρωσικής αμυντικής βιομηχανίας «NPO – High Precision Weapons», εταιρεία χόλντινγκ (συμμετοχών) που συμπεριλαμβάνει το ΚΓΟ της Τούλα.

Ο εμπειρογνωμόνων για θέματα τοπικών συγκρούσεων Βιατσεσλάφ Τσελούϊκο, εξήγησε ότι η επιτυχία των εξαγωγών των Pantsir οφείλεται στο μοναδικό συνδυασμό τιμής και ποιότητας του ρωσικού αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος. «Σε αυτή την κατηγορία, ο πλησιέστερος ανταγωνιστής του ρωσικού αντιαεροπορικού, είναι το γαλλικό «Crotal–NG, Νext generation», αλλά τα Pantsir είναι ανώτερα από τα γαλλικά σε όλα τα τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και στην τιμή», δήλωσε ο Τσελούϊκο.

Ομως, παρά τη μεγάλη επιτυχία του Pantsir, το ΚΓΟ της Τούλα, δεν επαναπαύεται στις δάφνες του. Στο πρόσφατο αεροδιαστημικό σαλόνι της Μόσχας, παρουσίασε νέα οχήματα διοίκησης και κινητά ραντάρ για τα αντιαεροπορικά συστήματα Pantsir, που έχει ήδη παραδώσει στη ρωσική ΠΑ. Επιπλέον, τα Pantsir, βρήκαν το ταίρι τους στην αντιαεροπορική άμυνα, με τα κινητά πυραυλικά συμπλέγματα πολλαπλών στόχων «Kornet-ΕΜ». Λαμβάνοντας την εντολή στόχευσης από το Pantsir, το σύστημα Kornet μπορεί να καταστρέψει ελικόπτερα και μη επανδρωμένες ιπτάμενες συσκευές του εχθρού σε κοντινές αποστάσεις. Όπως ανακοινώθηκε, μετά από 3-3,5 χρόνια, θα είναι έτοιμο ένα νέο, υπερσύγχρονο σύστημα Pantsir, τεχνικά αναβαθμισμένο και ποιοτικά καλύτερο από το σημερινό.

rbth.gr